Hervonden stad 10

Vandaag kwam er een persbericht binnen van de stichting Monument & Materiaal. Het probeert aandacht te krijgen voor het tiende jaarboek Hervonden Stad, maar doet dat dermate onhandig, dat je moet vrezen voor het tegendeel. Op de twee dichtbedrukte A-4tjes is inhoudelijk en qua uiterlijk niet of nauwelijks hiërarchie aangebracht. De redactie weigerde enkele mooie bloemen uit haar boeket te lezen en somt alle bestanddelen van haar ensemble vlak achter elkaar op, terwijl ze dan ook nog eens verzuimt om tussenkopjes toe te voegen. Bovendien begint ze eerst eens uit te leggen wat de stichting doet, iets waar het persbericht nou juist mee zou moeten eindigen.

Maar goed, genoeg gemopperd. Ik ben het jaarboek goed gezind, ik koop het elk jaar trouw. En ook dit jaar zal dat weer gebeuren, want er staat heel wat van mijn gading in.

Zelf begin ik altijd met de ‘losse’ artikelen. Dit jaar heeft ‘Hervonden Stad’ er een drietal dat bij voorbaat mijn interesse wekt:

Plantenresten uit de Friesestraatweg-wierde
Gaat over de planten die de mens hier in de eerste eeuw na Christus benutte: granen, peulvruchten, olie, vezels en vruchten. Mjammie.

Raadsels rond een 16e-eeuws bord van sgraffito-aardewerk
Ergens in de stad kwam een etensbord naar boven uit het midden van de zestiende eeuw. Vlak voordat hier de religiepleuris uitbrak, zeg maar. Er staat een gebalde linkerhand op met de duim en wijsvinger omhoog. Het zou een ‘pas op’-gebaar zijn. Pas op waarvoor? Waarschijnlijk voor God die men moet danken voor het eten. Of is het toch voor onkuisheid in het huwelijksbed?

Stucwerk van Johan Bernhard Logeman
Johann Bernhard Logeman kreeg in 1775 van Burgemeesteren en Raad van Groningen tijdelijk het monopolie op het maken van stucwerk in de stad en de stadsheerlijkheden. Toen er in een pand aan de Vismarkt een systeemplafond weggehaald werd, kwam er een staaltje van zijn werk tevoorschijn. Een zoldering om heel lang naar te turen.

Wat betreft de jaarverslagen archeologie, bouwhistorie en en restauraties gaat mijn belangstelling alvast uit naar de passages over:

Historisch waardevolle boerderijen
Elk jaar worden er wel een paar boerderijen gesloopt, maar er staan nog 235 binnen de Groninger gemeente-grenzen. Daarvan komen er 106 in aanmerking voor bouwhistorisch onderzoek omdat ze qua casco vermoedelijk flink oud zijn. Een paar voorbeelden van zulke oergebinten.

De kerk van Engelbert
Verkeerde in een deplorabele staat: windveren van asbest, vloeren van gewassen grindtegels, lambrisering van spaanplaat, kansel van multiplex met opgedrukte houtnerfmotieven, metselwerk met vocht- en vorstschade, verzakkingen, ongelooflijk veel lapwerk. En hoe deze droeve litanie verstomde dankzij restauratie.

Huize Tavenier
Creatie uit 1904 van A.Th. van Elmpt in Art-nouveaustijl, met prachtige tegeltableaus, siersmeedwerk, glas in lood. Tussen 1949 tot 1981 Groningens bekendste kraamkliniek. Meer dan 30.000 kinderen werden er geboren. Nu eveneens opgeknapt.

En dan schijnt er nog wat actie aan te komen ook, op het vlak van

Oude muurreclames
Ze zijn al bijna compleet vot, maar er komt een werkgroep ze documenteren. Documenteren is de opmaat voor nieuw leven inblazen, hier en daar. Zo weet ik ook nog wel een paar plekken.

Hervonden Stad 10 (2005) 176 pagina’s, rijk geïllustreerd, € 12,- bij de boekhandel.