Mans van de swaarde kunst

“Mien ollers woonden aan de Wolddiek. Doar ben ik geboren, in 1861. Mien voader was aarbaider bie Onne Feringoa.

Loater is ‘e woatermuller worren in Helper Poller. As kwoajong mos ik al op mollegoaten pazzen bie diek, mor ’s winters ston alles onner woater. Wie woonden op ’n ailaandje.

Loater is voader noar Hogebrug tou goan. Wie deden dou ’t stro- en hooimennen. Zo’n beetje vouermantjederij. Dat heb ik ook aaltied omhaans had.

Grootvoader woonde bie de sluzen in ’t Raitdaip, Dörkwerd veurbie. Op ’n keer mozzen wie ol man wat helpen te hooimennen. Wie sluipen in hooioppers en dou ’t duuster wer, wazzen doar allemoal hiplichtjes. Berend Jonker en ik wazzen doodsbenauwd. Mor Mans Heller lachtte ons oet.

Dei Mans was ’n haile minne, ’n stroattiep. As ‘e noar Stad gong, kocht ‘e Fraanze brandewien. Doar was ‘e gek op. Hai har ook al in kast zeten. Drij, vaaier doagen aarbaiden en den aan de boemel!

En hai zat vol loezen. Soms kledde hai zok noakend oet en spoulde alles oet. Den was ’t eerst weer wat makkelker.

Mor hai kon veul meer as ’n gewoon mensk. Hai was ook visker, kon netten braien. En hai kon kwoad zain. “Kiek, kiek”, zee ‘e den, “doar vlaigen ze weer!” Hai zag vlaigmesienen al in de lucht dou er nog gain sproake van was.

Op ’n keer luit ‘e ain peerd stoan bie Herepoortenwaal. Gain mensk kon dat peerd van stee kriegen. Mor dou kerel zee van: “Vot mor weer!”, gong ’t peerd weer aan loop.

Wie harren twij woagens hooi vol moakt en dou vruig ‘e grootvoader om meer geld. “As ie mie nait meer geven willen, den koom ie nait mit vouer hooi in Stad, den loat ik woagens bie ’t tolhek op Wenzumer stroatweg stoan.” En ’t haile spul blééf doar stoan. Mor grootvoader wol hom ’t geld eerst nait geven. En dou was ’t ain dot vuur. ’t Vuur vloog overaal oet.

“As ie mie ain kwartje geven, den gaait vuur weer vot”, zee Mans. Grootvoader gaf hom ain kwartje en van vuur waster niks meer te zain. En peerden gingen weer aan loop.

Mien grootvoader wol loater nooit meer wat mit hom vanneuden hemmen. Dij kerel kon duvelskunsten. Hai kon wat van swaarde kunst. Dat haar ‘e van zien vraauw leerd. Dat was ’n heks. Ze zeden dat ‘e dij vraauw vermoord har…”

Geredigeerde versie van: E.J. Huizinga Onnekes – ‘Heksen- en duivelsverhalen in Groningerland’ (uitgeverij Futurem, Ten Boer, een paar jaar terug € 6,40 in de boekhandel). De schrijfster noteerde dit verhaal in 1949 in de stad, uit de mond van een 87-jarige zegsman. De vermeende gebeurtenissen zouden dus eind negentiende eeuw moeten hebben plaatsgevonden.