Scheepsborelingen

Ergens tussen de zeventiende en de negentiende eeuw nemen schippers hun vrouwen en kinderen aan boord en komen er op schepen hele gezinnen te wonen. Hoe en in welk tempo dat proces zich voltrok, daar is weinig zicht op. Maar als de schippersgezinnen, in plaats van in een huis op de wal, aan boord gaan leven, worden daar ook kinderen geboren. En die kinderen worden weer gedoopt in de kerk. Als het aantal dopen van scheepskinderen toeneemt, zegt dat dus ook weer wat over de verhuiselijking van het schip.

In bovenstaand grafiekje zijn voor de grote Gereformeerde/Hervormde gemeente in de stad Groningen de aantallen gedoopte scheepsborelingen per tien jaar tussen 1720 en 1810 weergegeven. Voor 1760 komen die nauwelijks in de doopboeken voor, daarna groeit hun aantal sterk, vooral in de decennia rond 1800. In relatief opzicht gaat het tot de jaren 1790 nog niet eens om een half procent van het totale aantal hervormde dopelingen, in de jaren 1790 wordt dat ruim 1 % en in het eerste decennium van de negentiende eeuw is dat gegroeid tot 2,65 %.

Achtergrond van de ontwikkeling is dat de Groninger scheepstimmerwerven vanaf ongeveer 1750 grotere en ruimere schepen zijn gaan bouwen: de eerste kustvaarders, zoals smakschepen. In 1764 procedeert de stad voor het eerst tegen een scheepstimmerman die zich vergrijpt aan een stedelijke brug om zijn schip voor afbouw naar de Noorderhaven te kunnen varen.