Media enkelvoud
Geplaatst op: 9 juni 2007 Hoort bij: Media, Taal Een reactie plaatsen“De media is massaal uitgelopen”, zegt rtv Noord. Foei. Wat voor voor-opleiding hebben ze daar eigenlijk, dat ze niet weten dat media meervoud is?
Of zou de samenwerking met het DvhN inmiddels al zo ver gevorderd zijn, dat de medewerkers inderdaad het besef verloren dat er meerdere media zijn?
Of, wat ook nog kan, zouden ze daar bij rtv Noord de media-complexen delen van de Fortuyn-adepten die de media als éépot nat wensen te zien en die daarom systematisch een honend enkelvoud hanteren?
Hoe doe je dat trouwens, massaal uitlopen in je eentje?
groninganus 
Ik maakte zelf deel uit van het circus, viel me allemaal wel mee (of tegen?) qua hektiek. Massaal? Tja, een tiental professionele fotografen, cameraploegen van OOG TV, DvhN, de Pers, en ondergetekende voor Skoeps.
Voor de pers was een beetje een raar hoekje ingeruimd. De échte cracks (van Tellingen en consorten) stonden daarom gewoon tussen het publiek en hebben waarschijnlijk de mooiste kiekjes kunnen maken. Ze trokken de regie volledig naar zich toe…
Remy van Mannekes (van RTV Noord): “Mag ik er even bij!?”. Zat live in de uitzending en wilde het paar wat vraagjes stellen. Ik heb hem er niet tussen gelaten, had ‘ie maar eerder moeten komen.
Dergelijke fouten komen schering en inslag voor in elke krant en op elke website. Voor onze taal bestaat kennelijk allang weinig respect meer.
Wat je zegt: niet veel respect meer voor onze taal, Abelius. Maar wel heel hilarisch eigenlijk.
Nog wat opties:
* Dergelijke fouten komen hand over hand voor;
* Dergelijke fouten nemen in toenemende mate toe;
* Dergelijke fouten groeien de pan uit.
etc…
….
Ik hik aan tegen dat “dergelijke” bij Abelius. Een d of een t verkeerd, dat zie ik vaak. Zodanig vaak, dat het ’t noemen niet meer waard is. Maar dat een medium media enkelvoudig neemt, dat zie ik vrij zelden.
@Joost,
Je hebt gelijk. Ik had moeten schrijven: “Dergelijke fouten zijn schering en inslag.”
Of “Gronings Ontzet” in plaats van “Groningens Ontzet”. De Gezinsbode ging hiermee afgelopen week alweer de mist in.
Ik dacht dat Abelius een grapje maakte met dat “komen schering en inslag voor”, maar ik begrijp dat de fout toch niet moedwillig was? Daar wordt de reactie nog geestiger door.
Het is trouwens gewoon Gronings ontzet. Heb je ons ooit een en-klank aan het eind van een woord horen uitspreken?
@Catharina,
In dit opzicht moet ik Abelius gelijk geven. Het is Groningens Ontzet. Het Ontzet van Groningen en niet door Groningen.
Heb de boektitel en de pagina niet paraat, maar ik weet vrij zeker dat WFH al eens de vloer heeft aangeveegd met de enkelvoudmediaschrijver. Net als het anglicisme “ik heb mijn twijfels”.
Vraagje: waarom is het eigenlijk niet “Groninger ontzet”?
@Ernst: ‘Groninger ontzet’ is fout om twee redenen. Ten eerste bevat deze uitdrukking een germanisme, en een ‘fout’ germanisme bovendien (excuus voor het pleonasme, maar het is nog vroeg). In de Duitse taal krijgt het eerste bijvoeglijke naamwoord voor een zelfstandig naamwoord zonder bepaald lidwoord vaak de vervoeging van de naamval van desbetreffend zelfstandig naamwoord mee: ‘guten Tag’, ‘(ein) hübsches Mädchen’, ‘Groninger Entsatz’. Waar in het Duits ‘Entsatz’ mannelijk is, is ‘ontzet’ in het Nederlands onzijdig. De vervoeging ‘-er’ is daarmee niet alleen een germanisme, maar ook nog een ‘fout’ germanisme.
Ten tweede blijft ‘groninger’ ook in deze vervoeging een bijvoeglijk naamwoord, terwijl het een zelfstandig naamwoord in de tweede naamval behoort te zijn.
Dus niet ‘Gronings ontzet’, maar ‘Groningens ontzet’.
Overigens dacht ik even dat ‘Gronings ontzet’ voor de hand lag vanwege het lokale dialect (‘Grunnens ontzet’), maar ik zie net dat er in het Gronings evenmin eenduidigheid bestaat: http://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Grunnegs_Ontzet
PS, @Gelkinghe: kraaiehoed of kraaienhoed?
Ik beken dat ik niet erg ‘groene boekje’-vast ben, met name uit principiële overwegingen.
Wat mij betreft dus ook ‘kraaiehoed’ (het woord refereert immers aan die ene kraai, en niet aan het type hoed dat door ‘kraaien’ gedragen wordt op begrafenissen), maar ik meen dat het tegenwoordig desondanks met een ‘n’ ertussen behoort te worden geschreven, ook wanneer het slechts een enkele kraai betreft. Of niet?
Hah, hier is een ware taalpurist aan het woord! Ook aangaande het woord ‘versmaden’ sloeg de auteur de spijker op de kop.
Mijn nederige dank voor het verbeteren van deze schandalig foute formulering.
Ik denk dat het moet kunnen in je eentje massaal uitlopen, maar dan alleen op basis van de tweede definitie uit de Van Dale. Ik mag namelijk hopen dat een persoon een samenhangende massa vormt. Al moet ik toegeven dat ik op een vreemde wijze dyslectisch schijn te zijn, dus te vertouwen, ben ik niet.
mas·saal (bn.)
1 in een grote menigte, met heel veel => duizendkoppig, en bloc, en masse, in groten getale
2 een samenhangende massa vormend
Een paar jaar geleden was ik met m´n tentje in de Pyreneeën. Na een lange, warme dag was daar de geitenkaas in zijn eentje massaal uitgelopen.
@JP,
Het bijvoegelijk naamwoord Groninger is an sich toch geen germanisme? Of begrijp ik je verkeerd?
Qua tussen-n hou ik me hier niet aan het Groene Boekje. Uit principiële overwegingen, welke gevoed zijn door potsierlijkheden als pannenkoek.
@Bommelus,
Schandalig zou ik het niet willen noemen, alleen stond het gebruik van het woordje versmaden voor iets dat haaks stond op wat je bedoelde. En aan taalpurisme bezondig ik me echt niet zo vreselijk vaak, alleen gister drie keer. Zo heb ik de beheerder van de website over de heemtuin in het Stadspark nog gewezen op zijn gruwelijke spelling van nieuwsgierig als ‘nieuwschierig’ op zijn plantenpagina.
Het is, uiteraard, niet meer dan rechtvaardig om mensen op hun vele taalfouten te wijzen. Derhalve zie ik taalpurisme geenszins als een zonde. Ga zo door, zou ik zeggen!
@Bommelus,
Nou, je moet ook oppassen dat je geen ouwe zeur wordt, dus voorlopig heb ik mijn kruit wel weer verschoten.
@Gelkinghe: van oorsprong waarschijnlijk wel, maar – zoals ik in Van Dale zie – blijkbaar wel als Nederlands geaccepteerd, waarbij de vervoeging ‘-er’ is verzelfstandigd als ‘afkomstig uit’, en niet langer gerelateerd is aan het geslacht van het bijbehorende zelfstandige naamwoord.
‘Groninger’ in deze zin blijft desalniettemin een bijvoeglijk naamwoord, pendant van ‘Gronings’, en daarmee in het geval van ‘Gronings ontzet’ dan wel ‘Groninger ontzet’ incorrect.
@JP, Ik heb het nog eens opgezocht, Groninger is geen germanisme, maar de voorkeursvorm hier in het noorden.
Voor een afscheidsbundel heb ik het eens onderzocht – ik zal dat stuk even actualiseren en dan als logje plaatsen. Hier alvast een voorstudie die ik voor Siemon reker uitschreef:
“Bij 14 regionale en landelijke kranten zijn op de peildatum maandag 11 oktober 2004 geteld alle artikelen in het electronisch toegankelijke full-text archief over het laatste jaar met de termen Groninger, Groningse en Gronings. De totalen staan hieronder als ‘n’ tussen haakjes.
Vervolgens is het voorkomen van de term Groninger gedeeld op het totale voorkomen van alle drie de termen, wat het percentage of het Groninger gehalte oplevert.
REGIONAAL (bron NDC databank en diverse toegangen van kranten zelf)
Dagblad v/h Noorden 65,6 % (n = 6960)
Leeuwarder Courant 56,6 % (n = 1144)
Prov. Zeeuwse Crnt 34,4 % (n = 131)
Eindhovens Dagblad 34,2 % (n = 114)
Gelderlander 31,2 % (n = 282)
Brabants Dagblad 24,8 % (n = 153)
Utrechts Nieuwsblad 23,1 % (n = 65)
Conclusie: Als noorderlijke journalisten het zelf voor het zeggen hebben, dan kiezen ze voor de term Groninger. De noordelijke kranten gebruiken immers meestal die term, terwijl de kranten uit zuidoostelijke, meest katholieke gebieden vooral de termen Gronings(e) hanteren.
LANDELIJK (bron LexisNexis krantendatabank + toegangen van kranten zelf)
Staatscourant 48,9 % (n = 233)
AD 42,1 % (n = 399)
Volkskrant 34,9 % (n = 505)
Parool 33,7 % (n = 208)
Trouw 29,5 % (n = 349)
NRC 29,2 % (n = 445)
Financieel Dagblad 19,7 % (n = 152)
Conclusie: De noodgedwongen meest neutrale Staatscourant doet nog het meest recht aan de noordelijke keuze. Juist de kranten die het meest gefortuneerde en liberale lezerspubliek bedienen hebben daar ook het meest lak aan. Het confessionele Trouw laat zich relatief eveneens weinig gelegen liggen aan de noordelijke terminologische zelfbestemming.
Kortom: de keuze voor de terminologie is regionaal, maar ook sociaal-economisch en politiek bepaald. Juist bij de zuid-oostelijke, liberale en confessionele kranten bestaat er de tendens om voorbij te gaan aan de terminologie waarvan het noorden zich zelf het liefst bedient.”
Leuke site heb jij hier. Staan informatieve dingen op.
Willen jullie allemaal stemmen voor de ekkerste muziek awards. Het stemmen doe je op http://www.lekkerstemuziek.web-log.nl/
Groningens Ontzet. Vergelijk ook ‘Leidens Ontzet’ (niet ‘Leids Ontzet’).
Zo is dat.
@Gelkinghe:
Dat bedoelde ik dus.
Overigens moet je bij je onderzoekje wel voorzichtig zijn: bepaalde eigennamen (“Groninger Gezinsbode”) of soortnamen (“Groninger koek”) kunnen je meting danig verstoren. Hoewel ik de ouweleters tot alles in staat acht, ben je wel een reuzenkoekenbakker als je in een stukje “Groningse koek” schrijft.
Bij stukken uit regionale kranten moet je bovendien rekening houden met de uitwisseling van GPD-kopij. Grote kans dat een stuk in de PZC of De Limburger geschreven is op de redactie van het Dagblad.
Maar we toch bezig zijn: waarom is het eigenlijk het Paterswoldse Meer en niet het Paterswolder Meer?
@Ernst,
Ik denk dat het toponiem Paterswoldse Meer begin negentiende eeuw ontstond, toen de uitgang -er, wellicht mede onder invloed van de kersverse eenheidsstaat, tijdelijk even zwaar terugliep in gebruik. Zie het nieuwe logje.
Nou, jullie babbelen maar raak maar ik zeg toch Gronings ontzet. Die Rabenhaupt heeft heus niet in z’n eentje Bommen Berend tegengehouden, dus als ik ertoe gedreven wordt, gebruik ik dat als argument. Maar ik ben wel dankbaar voor je lesje over het verschil tussen een adjectief en een genitief, hoor Gelkinghe. Met je leeuwerikken.
Pestkop.