De familienaam Perton
Geplaatst op: 14 maart 2008 Hoort bij: Familie 15 reacties
De tot nu toe meest plausibele verklaring voor onze achternaam Perton hoorde ik eens van archiefambtenaar Bert Schut. Volgens hem ging het om een verbastering van de term pardon. Waarschijnlijk heeft onze oudst bekende voorvader eens een straf kwijtgescholden gekregen, medio achtiende eeuw, wegens een of ander misdrijf in de grensregio van Oldambt, Bellingwolde en Oost-Friesland. Zelf denk ik dan vooral aan smokkel.
Er zijn wel meer verklaringen geweest. Een hardnekkige kwam van mijn oud-tante Siene. Toen zij omstreeks 1934 met tbc in Davos lag, hoorde ze van een buurvrouw op zaal dat haar achternaam uit Frankrijk kwam. Volgens die vrouw stamde mijn oud-tante vast van de Hugenoten af. Tante Siene vond dat wel chique, ze nam de theorie niet alleen over, maar verdedigde deze met verve.
Als tweedejaars student geschiedenis zat ik eens in de kantine in de kelder van ons instituut aan de Heresingel, toen derdejaars Gerrit Kuijk daar breeduit lachend binnenkwam. Gerrit hield een boek omhoog over Lord and Peasant in Staffordshire and Shropshire. Op de bladzijden die hij openhield was er sprake van een John van Perton. Anno 1337 bezat deze John de heerlijkheid Perton, en nog een ander landgoed in Shropshire, terwijl hij tevens, ook niet mis, pachter van Tettenhall was. Ondanks deze niet-geringe vastgoedpositie, betrof het getuige een bewaard gebleven belastingaanslag slechts tamelijk modale adel. Jammer genoeg liep het slecht met John af, want in datzelfde jaar 1337 kwam sir Hugh van Wrottesley langs, een stichter van de Orde van de Kouseband. Heer Hugh was voor de Schotse veldtocht van dat jaar met vijftien van zijn ruiters op weg van Staffordshire naar het noorden, had nog een appeltje met John van Perton te schillen, en maakte hem dood.
Hoewel mijn eerst bekende voorvaderen in de achttiende eeuw boerenarbeiders in Wymeer, Bonda en Beerta waren, en de Engelse connectie dus nogal gezocht lijkt, zijn er wel degelijk Britten die zich aan deze kant van de Noordzee gevestigd hebben. Dat is bijvoorbeeld gezegd van de bekende Oldambster boerenfamilie Barlagen. Deze zou afstammen van de Burleighs, rond 1690 Schotse officieren in dienst van koning-stadhouder Willem III. Bij een van de Barlagens van Finsterwolde was mijn betovergrootvader boerenarbeider, zo vanaf 1860, 1870. Helaas is onbekend of het om een overerfde betrekking ging, want daarmee zou de Britse connectie een stuk plausibeler zijn.
Perton, zo zocht ik indertijd natuurlijk meteen uit, was een na-oorlogse nieuwbouwwijk van Wolverhampton. Mijn broer kwam er naderhand een keer langs. De plaatselijke bibliotheek was dicht, er zaten zigeuners in de kroeg, en het enige wat men van het verleden wist, was dat er een vliegveld was geweest, vanwaar in de oorlog nogal wat RAF-bommenwerpers opstegen.
Daar moest ik even aan denken, toen ik deze foto op Flickr zag.
groninganus 
In Maastricht hoorde je nogal eens de naam Partouns of Partoens. Geen idee of dat ook nog een betekenis heeft.
Heb je al eens contact opgenomen met het Centraal Bureau voor Genealogie in Den Haag. Misschien is daar wel meer bekend over je achternaam.
@Wieneke,
Ik ben daar wel eens geweest, ja. Voor iets anders, maar ik heb toen wel wat laadjes opengetrokken.
Dat moet wel mijn buurman Gerrit Kuijk uit Aduard zijn geweest.
Klopt.
perton in het nederlands? weet niet
harry potter of harry perton?
in het frans is het net zo’n beetje als
harry is poter. (perdu?)
hou het maar op het engels.
in frankrijk komt de familienaam Perton wel
voor waarvan meer dan 5% in de buurt van
Montpellier en Sète woont.
http://www.nom-famille.com/nom-perton.html
maar liefst 85 Pertons in het departement
Herault.
@Jacob,
Dat is een goeie link – zeer bedankt. Toevallig ook nog een regio waar rond 1700 veel Hugenoten (Camisards) zaten, of niet?
ja, het speelde zich daar af
http://www.camisards.net/guerrecami-fr.htm
Krijgt tante Siene misschien toch nog gelijk 🙂
ik had een oom Ben Barlage.zonder n, telt dat ook?
@Fialas,
Dat is vermoedelijk dezelfde familie, maar een andere tak.
Dat de Barlagens vvan de andere kant van de Noordzee komen is hoogst onzeker, getuige de
inleiding op de inventaris van het
familie-archief Barlagen:
– Groninger Archieven Toegangsnummer: 488
– Archieftitel: Familie Barlagen, (1645) 1699 – 1953 >>>
http://www.archieven.nl/pls/m/zk2.inv?p_q=18413506
“Om verbinding tussen de Duitse naam Barlagen en de Engelse adelsnaam
Burleigh te leggen, is verleidelijk, maar valt niet te bewijzen…”
Dit verhaal heb ik ondertijd opgepikt uit de rubriek de Noorder Rondblik in het NvhN. Mogelijk gaat het om een familie-verhaal. In elk geval had ik het te stellig opgeschreven. Dat is nu gecorrigeerd. met dank aan Leon Boer.
Overigens is het wel zo dat in de zeventiende en achttiende eeuw diverse
Schotse, Engelse en Ierse edelen en officieren zich hier in
Groningerland gevestigd hebben:
– MacDowell (Hoogkerk)
– Falconer (Groningen)
– Clancarty (Warffum, Rottum)
Daarbij moet je je bedenken dat er in Oost-Friesland diverse
vestingen, zoals Leer (Lieroord) tot 1745 een Nederlands garnizoen
hadden. Dus Britse officieren (en de bijbehorende soldaten) in Nederlandse dienst zaten daar
waarschijnlijk ook wel bij.
[…] Eerder dacht ik dat de naam Perton medio achttiende eeuw ontstaan was en samenhing met een juridisch pardon. Voor zo’n pardon vond ik echter geen spoor van bewijs. De naam werd wat later ook uitgesproken als Peton of Puton, dus met een stomme e en onhoorbare r. Het zou ook maar zo kunnen dat het een onomatopee betreft, een klanknabootsing van bijvoorbeeld een dof dreunend kanon. Aeike Haijkes, de oudste zoon van Haijko Aeijkes, had er rond 1808 precies de leeftijd voor om te dienen in het nationale leger van koning Lodewijk-Napoleon. […]