Samenzwering in de Sint Jacob

“Ik zou in staat zijn uit de Acta een vrij volledige lijst mede te delen van die lokalen”, zegt WJA Jonckbloet in zijn ‘Gedenkboek der Hoogeschool te Groningen’ (1864). Helaas beperkt de hooggeleerde zich en noemt hij van de Groninger wijn- en bierhuizen die in de zeventiende eeuw populair waren bij studenten, slechts enkele bij naam:

• de Quincke aan de Oude Ebbingestraat
• de Daniel aan de Grote Markt, “die onlangs opgeheven werd”
• de Kaatsbaan aan de Kleine Butjesstraat
• het Gouden Hart bij de Steentilstraat
• de Toelast (*) aan de Grote Markt noordzijde vlakbij de Martinitoren
• de Vijgenkorf aan de Brede Markt noordzijde of Korenriepe
• de Emmaus aan de Hereweg
• de Baer nog wat verder buiten de Herepoort, bij de Baresteeg

De herberg die Jonckbloet het vaakst noemt, is de Sint Jacob. Van de oude Sint Jacob zag hij een rekening wegens verteerde gelagen en gehaalde wijnen, lopend over 1648 en 1649. Die ga ik dus binnenkort maar eens opzoeken in het archief.

Nog veel interessanter qua studentenhistorie is de nieuwe Sint Jacob aan de Zwanestraat. Bij het studenten-oproer van 1652 belegden de verboden collegia nationalia (studentenclubs op basis van herkomst) een vergadering met maaltijd in die herberg. De deelnemers ontblootten er hun degens, staken daar hun hoeden op, en zwoeren op te komen voor de vrijheid van de studenten.

Dat de Sint Jacob voor de verenigde collegia nationalia een belangrijke rol speelde, bleek ook in 1653, toen ze studenten die geen lid waren opriepen om in die herberg te verschijnen, teneinde zich daar aan de wetten van de collegia te onderwerpen. Studenten die zo’n convocatie in de wind sloegen, konden een aframmeling verwachten. Omdat de autoriteiten wilden weten wie de schrijver van de illegale convocatie was, verhoorden ze ook de waard van de Sint Jacob, zijn vrouw en zijn knecht. Blijkbaar was het briefje daar in de kroeg geschreven. Maar zij lieten evenmin iets los als de studenten die van betrokkenheid werden verdacht.