De Toekomst aan de Meeuwerderweg
Geplaatst op: 28 december 2009 Hoort bij: Oosterpoort 7 reacties
Toen Martin de Vries De Komeet verkocht en ik hoorde dat er een nieuwe tapijtzaak in Meeuwerderweg 106 zou komen, heb ik de nieuwe eigenaar gevraagd of hij de winkelruimte daar ging strippen. Van Martin wist ik namelijk dat er nog oude reclame van De Toekomst op een muur moest zitten. Helaas stripte de nieuwe eigenaar de zaak niet en bleef het zicht op die oude reclame dus nog even uit.
De Toekomst was een ‘Coöperatieve Productie- en Verbruikersvereniging’ van socialistische snit, met onder meer een droge kroeg en een bakkerij, maar ook een afdeling kruidenierszaken. Deze laatste werd in 1909 opgericht. In 1910 kreeg De Toekomst een eerste kruidenierswinkel aan het Zuiderdiep, de tweede was vanaf 1 mei 1912 die op Meeuwerderweg 106, hoek Joachim Altinghstraat.
De venters van De Toekomst deden in deze buurt namelijk zeer goede zaken:
“De omzet in die buurt beliep toen reeds ƒ 300, – per week en men verwachtte een belangrijke toeneming wanneer daar een filiaal werd gevestigd…”
Het winkelpand werd nota bene gehuurd van Mees, de bouwmaterialenhandelaar die eind negentiende eeuw de projectontwikkelaar van dit stuk Oosterpoort was geweest. Chef van het filiaal werd E. Blokzijl, tot dan toe eerste bediende van de winkel aan het Zuiderdiep.
Het aantal kruidenierswinkels van De Toekomst in de stad groeide gestaag, er was geen volkswijk of er zat wel één. Als filiaalchef functioneerde Blokzijl goed, bij hem trad er weinig weegverlies op, en toen De Toekomst in 1915 een pand aan de Zuiderweg te Hoogkerk kocht, werd Blokzijl daar de chef van het nieuwe filiaal. J.J. Pik, eerste bediende aan de Meeuwerderweg, nam de opengevallen plaats van Blokzijl in.
Pik zou tot 1924 blijven. Toen kon zijn collega van het filiaal Gerbrand Bakkerstaraat het niet bolwerken. Deze J. van der Woude werd overgeplaatst naar de kennelijk wat gemoedelijker Meeuwerderweg, terwijl Pik zijn plaats in het Oosterpark innam.
Van der Woude bleef slechts een halfjaar. In maart 1925 werd hem ontslag verleend, terwijl JW Beijer uit Zwolle hem opvolgde. Onder zijn bestier kocht De Toekomst in 1927 het pand Meeuwerderweg 106 met de achterliggende woning aan de Joachim Altinghstraat voor in totaal 13.000 gulden.
Kort na deze aankoop – wellicht de opmaat tot een verbouwing – ging ook Beijer naar een filiaal in het Oosterpark, waarbij hij aan de Meeuwerderweg werd opgevolgd door mejuffrouw Been. Zij zou in januari 1937 van haar taak worden ontheven en als eerste bediende terechtkomen in het filiaal aan de Oude Kijk in het Jatstraat. Chef Leutholff van de opgeheven vestiging aan de Nieuwe Ebbingestraat kwam vervolgens naar de Meeuwerderweg.
Deze gegevens haal ik uit een jubileumboek van De Toekomst uit 1938. Documentatie van na dat jaar ontbreekt. De winkel van De Toekomst aan de Meeuwerderweg heeft zeker nog tot na de oorlog bestaan, maar het is me vooralsnog onbekend wanneer hij precies opgeheven is. Het kan ook zijn dat er nog even een Co-op heeft gezeten.
groninganus 
Tot in de 50-ger jaren was er een coop Toekomstwinkel in de Oosterparkwijk in de Nachtegaalstraat. Ik herinner me nog goed dat wij alleen daar de booidschappen deden, ook de gasmunten moesten daar gehaald worden. Als lid van de cooperatie kreeg je aan het eind van het jaar een winstaandeel uitgekeerd. Altijd prettig in december. En het oelde ook als was het een klein beetje je eigen winkel.
Is het mogelijk dat ik in de vijftiger jaren nog handkarren (of waren het toch bakfietsen?) van “De Toekomst” in de stad heb zien rijden? Dat beeld dringt zich aan mij op; je weet wel, van die karren met een dichte bak met openslaand deksel. Net als bakkerskarren.
Wij kregen onze boodschappen van het fileaal aan de Paterswoldseweg.Een keer in de week kwam een bezorger de boodschappen brengen in een grote zeildoeken tas plus het boodschappenboekje die hij dan weer ingevuld meenam met de lege tas.Hij kwam op een grote boodschappenfiets met aan het stuur drie of vier tassen,voorop een mand met tassen en achterop ook nog de nodige tassen.Om zijn nek hing een zwartleren bodetas voor het geld.Kortom het was een heel gezeul.
Heb je ook nog iets gelezen over een Co-op winkel in de Kijk in ’t Jatstraat waar ze textiel verkochten? Mijn moeder kocht daar geregeld. Toen het 1 mei was liep een van de verkoopsters mee in de 1mei optocht, ik zag haar als 4 jarige en riep: “kijk mam, kijk de juffrouw van de copelatie”. Ik had dat laatste ooit nog jonger zo gezegd en zo bleef de winkel thuis genoemd.Later verhuisde deze zaak naar de Guldenstraat, waar nu Selexyz is.De chef heette Vos.
Mijn man heeft als 15 jarige bij de Toekomst bakkerijen gewerkt en twee jaar later reed hij met een bakkerskar rond. Later weer koekbakker in de bakkerij aan de HW. Mesdagplein.Tot 1945 heeft hij daar gewerkt.
@Dwarsbongel,
Ik moet je het antwoord schuldig blijven. Zie ook de reactie van Luc.
@Maartje,
De overgang Toekomst > Co-op moet ik nog documenteren, misschien stuit ik dan ook op die zaak in de Kiekintjat.
Intussen heb ik even gekeken in het NvhN van eind april, begin mei 1912, of daar iets in stond over de opening van het filiaal aan de Meeuwerderweg. Niets! Wel ging de “lange stoet” van de 1 mei optocht mret brandende fakkels, die die avond een “ontzaggelijke massa volk” op de been bracht, langs de Meeuwerderweg. Er liepen wel 32 organisaties met 21 vaandels mee. Een van de leuzen: “Het socialisme is de trots waarop de kerk der toekomst zal worden gebouwd”. Coöperatie De Toekomst had in deze stoet een wagen met een paar paarden ervoor, waarop de leus meegevoerd werd: “In elke snee brood zit een stukje winst van de arbeidersbeweging”. Ook voerde de wagen een symbolische voorstelling mee waarbij de grossier, de makelaar en de winkelier in kruidenierswaren, in die volgorde, op de consument drukten.
In die tijd bestond overigens het plan al voor de bakkerij aan het HW Mesdagplein.
Even gezocht in het Adresboek Groningen 1950-1951:
Coöp. “De Toekomst”, 18 vermeldingen op naam, en 15 (!) filialen waaronder Meeuwerderweg 106, Nachtegaalstraat 2 en Oude Kijk in t Jatstraat 69 en 71.
Bij nr 71 staat Meubelen vermeld, bij 69 Manufactuen (zetfout komt uit dit boek).
Op 71a: A.H.Brus, Chef de bureau Coöp. de Toekomst.
Ik ben geboren in de Oude Kijk in ’t Jatstraat 69a dus boven de textielwinkel. Ik herinner mij inderdaad dat daar een meneer Vos werkte. Wij zijn daar weggegaan in ongeveer 1955 denk ik. Mijn vader werkte bij Cooperatie de Toekomst als etaleur/decorateur. Hij moest elke dag naar een ander filiaal om daar de prijskaarten te schilderen, aanbiedingen en zo. Hij deed dat ook wel thuis aan de eettafel waar dan het tafelkleed vanaf kwam. In de woonkamer lagen dan de pas geschilderde en nog natte prijskaarten te drogen. Volgens mij schilderde hij dat met plakkaatverf. Vooral rood en geel.