Het ex libris van Herman Molendijk

Herman Molendijk (1896 – 1983) kwam als onderwijzer en invloedrijk AJC-leider omstreeks 1930 in Groningen terecht. Hij was in Duitsland geweest, waar bepaalde vormen van de socialistische jeugdbeweging hem bijzonder bevielen. Deze introduceerde hij in Nederland. Aan zijn Duitse verblijf hield hij een aardig netwerk over. Na de machtsovername door Hitler was hij een van degenen die gevluchte Duitse geestverwanten verder hielp.

In 1935 werd Molendijk de tweede socialistische wethouder van Groningen, met in zijn portefeuille sociale zaken en onderwijs. Nadat de Duitsers ons land bezetten zat hij al vrij snel ondergedoken in Twente, waar hij actief was in het verzet. Meteen na de Bevrijding keerde hij terug naar Groningen en maakte hier deel uit van een ‘noodcollege‘. Hij gold als een doorbraaksocialist en werd bij de eerste echte wethoudersverkiezing in oktober ’45 als enige wethouder unaniem gekozen. Uit het afspiegelingscollege wilde hij de CPN niet weren. “De ware democratie”, zei hij, “gunt ook een minderheid haar plaats”. Als wethouder van onderwijs, personeelszaken en cultuur maakte hij zich iets minder populair bij de politieke jongerenorganisaties, want die zette hij zonder pardon uit het Prinsenhof.

Molendijk bleef dit keer niet erg lang aan als wethouder. In het najaar van 1946 werd hij benoemd tot burgemeester van Amersfoort. Hij bleef dat tot zijn pensionering in 1961. Hij kwam er op voor kunst en cultuur en zorgde er persoonlijk voor, dat er een aantal beelden in de stad werd geplaatst. Ook bewerkstelligde hij dat Rietveld een tentoonstellingspaviljoen voor de stad mocht ontwerpen, iets wat niet iedereen Molendijk in dank afnam (1959). Vandaag de dag draagt nog steeds een Amersfoorter kunstfonds zijn naam.

Het ex libris van Molendijk zit ook in de collectie van het Joods Historisch Museum in Amsterdam. Het is een ontwerp van Fré Cohen (1903 – 1943), die hij waarschijnlijk kende van de AJC, en die net als hij in de oorlog in Twente ondergedoken zat. Zij ontwierp voor wel meer socialistische kopstukken ex librissen, bijvoorbeeld voor Koos Vorrink, Adriaan Gerhard en Johan van de Kieft. Maar het Joods Historisch Museum heeft ook nog ander werk van haar.