Een ton “op de steert van Babbelaar”

Het bestek uit 1802 van de kapen op Engelsmanplaat blijkt nog in copie aanwezig in de Groninger Archieven. Het ging in beide gevallen om een zeskant met een doorsnee van 30 voet (9 meter) en een centraal geplaatste makelaar van 53 voet (bijna 16 meter) hoog. De zware delen waren van alle Drents, Westfaals of Hamburgs eikenhout, de secundaire van grenen uit het Oostzeegebied. Mogelijk is er ook nog een tekening in het archief van het toenmalige ministerie van marine. Dan staat helemaal niets meer het maken van een replica in de weg.

Intussen ook nog snel even de rekeningen van de tonneboeier doorgeneusd. Hij probeerde nogal eens extra te vangen voor werk waarvoor hij al betaald kreeg. Zo declareerde hij 15 dagen met zijn knecht en zijn zoons schip “tot het herstellen van de kaap op de Engelsmans plaat” in zijn rekening over 1763. Ook bracht hij in 1765 het uitpeilen van twee “deurgescheurde zeegaten” in rekening, met als motivering dat hij wilde uitzoeken “of daar een van de twee bequaam zoude weezen tot dienst van de navigatie”. De rekenkamer trapte er niet in, en schrapte de posten.

Overigens moest de tonneboeier vrij vaak op zoek naar afgedwaalde tonnen, zoals onder meer blijkt uit zijn rekening over 1777:

“Uit order van UWEdMog twee tonnen opgenomeen, door het oversmyten der gronden zijnde wel 300 treden overgesmeeten dezelve weer op haar plaatzen gelegt daar ze behoorden te leggen, als de Een op de Steert van Babbelaar ende ander tegen over Oostmahorn”

Plekken waar de tonneboeier weggedreven tonnen vandaan haalde (voor zover de plaatsen worden genoemd) betroffen 12 maal een oostelijke bestemming en 7 maal een zuidelijke:

– Schiermonnikoog 7 x
– Borkum 2 x
– Oosteind Schiermonnikoog omtrent “Simens Zandt” 2 x
– Emden 1 x

– Peesums/Peesens 4 x
– Zoutkamp 2 x
– Uit zee bij de Lauwers 1 x

Wat natuurlijk wel iets zegt over de heersende stromingen. Opvallend is dat de de oostelijke ‘bestemmingen’ vooral in het begin van het rekeningenboek voorkomen en de zuidelijke pas later opduiken (de scheiding ligt zo ongeveer tussen 1770, 1780).