De structuur van Feerwerd (1822)

Feerwerd in 1822 (Bron: Hisgis). Rechts het Aduarderdiep, waar het Feerwerdermaar met een curieus bochtje op aantakt. De Schifpot bestaat nog niet en er is ook nog geen veerhuis. Er is zelfs nog geen weg langs het hele Feerwerdermaar. Wilde je van Feerwerd naar Garnwerd, dan moest je hoe dan ook (lopend, rijdend of varend) via Aduarderzijl. Ook naar Ezinge  was er geen weg langs het maar, Wilde je die kant op, dan moest je over land langs de route die nu het Lucaspad heet, waarvan ik juist meende dat dat een recente uitvinding was. En omdat het Feerwerdermaar nog niet tot Ezinge doorliep, kon je Ezinge over water ook alleen maar via Aduarderzijl bereiken. Aduarderzijl vormde zo dus het centrum van de gemeente Ezinge, was de draaischijf waarlangs de dorpen van de gemeente elkaar bereiken konden.

Over het Feerwerdermaar liggen er in de dorpskern van Feerwerd maar liefst drie bruggen: één, de middelste, op de lokatie waar nu nog een brug ligt, en twee in de ossegang of ‘rondweg’ om de langwerpige wierde.

Dat het ooit één wierde is geweest, betwijfel ik. De noordelijke helft van de pindavorm, waar de kerk staat, heeft nog wel iets de van oorspronkelijk  radiale wierdestructuur, maar de zuidelijke helft, waar tot 1735 op de zuidoosthoek een klein borgje stond, helemaal niet. Hier lag wel opgeworpen grond, die later is afgegraven, maar de omstandigheden waaronder de bult ontstond waren iets anders, althans, dat doen de perceelgrenzen ter plaatse vermoeden.