Zandeweerster griffioenen

Een griffioen als schildhouder op het grafmonument van jonker Egbert Clant en diens vrouw Anna Lewe (1702) in de kerk van Zandeweer. Ter plaatse woonde het echtpaar op de borg Nijestein, die ruim een eeuw later, zoals zovele Ommelander borgen, gesloopt werd.

De griffioen, een mythische combinatie van leeuw en arend, is eigenlijk een vrij jonge verschijning in de Westeuropese heraldiek. Als een familie zich daarmee opsierde, ging het niet om erg oude adel. En dat waren de Clanten dan ook niet. Begin vijftiende eeuw liepen ze nog als burgers in de stad rond. In de zestiende werden het strijdbare jonkers, die in de zeventiende tot rijkdom kwamen en dan aanzienlijke huizen als Nijestein laten bouwen.

Het barst werkelijk van de griffioenen in de kerk van Zandeweer. De familie Clant spendeerde er heel graag dikke bulten geld, maar dan moest er natuurlijk wel een logo van de sponsor bij. Zie bijvoorbeeld het overdadige houtsnijwerk op deze foto’s van Groenling (slideshow).

Die kerk kan je trouwens meervoudig op het verkeerde been zetten. Het exterieur is vrij eenvoudig, er valt weinig aan te beleven. Afgaande op dat uiterlijk verwacht je niet dat het er binnen zo rijk is.

Het binnenkomen kan ook een probleem zijn. Aan de Hoofdstraat heb je de losstaande toren en een platte voorgevel met daarin een portaal dat van boven afgesloten wordt door een tudorboog. Op de toren hangt een bordje wie je moet bellen voor de sleutel. Dan denk je dat je aan die kant door dat tudorportaal de kerk betreden kunt. Maar dat is niet zo. De ingang zit helemaal aan de achterkant, in de ronde koorafsluiting.