Het architectuurtractaat van een francofiele jonker

Frederik Coenders van Helpen, jonker en hoveling te Beijum, heer van Zuidwolde, Adorp, Harssens en Vierburen, Hoofdman en daarmee een van de opperste rechters van Stad & Lande, was zonder twijfel de allergrootste francofiel die onze provincie ooit voortgebracht heeft. En dat in een tijd dat we menige oorlog met de Zonnekoning uitvochten.

Als jongen woonde Frederik al jaren in Frankrijk, omdat zijn vader er gezant was. Hij studeerde er, trouwde er een Spaanse gravin, verbleef er ook als Hoofdman steeds vaker, zelfs in oorlogstijd, en werd daarom uiteindelijk – men verdacht hem van spionage – als Hoofdman afgezet, terwijl zijn Groningse goederen bij opbod werden verkocht.

Hij had ook, en dat was vrij uitzonderlijk voor jonkers, een wetenschappelijke belangstelling. Zo schreef hij een architectuurboek dat hij opdroeg aan de Zonnekoning, die hij met dat boek graag aan een geheel eigen architectonische stijl wilde helpen, iets wat de Zonnekoninging helaas niet geheel en al op waarde wist te schatten. Anders zou het nog wat zijn geworden, daar in Versailles.

Minder bekend is, dat Coenders van Helpen ook een latijnse versie van dat architectuurboek maakte, die waarschijnlijk nooit de druk heeft gehaald. De Beierse Staatsbibliotheek bezit het persklare manuscript en heeft de scans online gezet, en wel op zo’n manier dat je er doorheen bladeren kunt.

Ben je niet geïnteresseerd in de teksten en wil je alleen de plaatjes zien, dat kan ook, die heeft Bibliodyssey er namelijk uitgezift. Ze staan zowel op zijn eigen site, als op zijn account bij Flickr, voila le slideshow.