Het leek hier wel de omgekeerde wereld

Bij het opruimen van mijn keukenkast vond ik achter een al jaren niet meer gebruikte voorraadbus deze rijksdaalder. Er staan twee koninginnen op: Juliana en Beatrix. De munt is geslagen vanwege 30 april 1980, toen de kroning van Beatrix plaatsvond, terwijl Juliana tegelijkertijd afstand van de troon deed.

In Amsterdam ging het er die dag, zoals bekend, heet aan toe. Vooraf hingen er overal in die stad affiches met het motto ‘Geen Woning, Geen kroning’. Deze waren op de zeefdrukkerij van het Groningse Open Jongerensentrum Vera gedrukt. Op internet zie je alleen maar het exemplaar van Beatrix met een half gesloopte flat op de achtergrond, maar er was er ook nog een met allemaal bommetjes. Achteraf glommen de makers van trots dat hun affiches tot de geschiedenis hadden bijgedragen. Wel moest het naar buiten toe liever geheim blijven dat die posters van Vera kwamen.

De politieke vleugel van het kraakwezen, de Kraak Organisatie Groningen (KOG), had zijn hoofdkwartier in Vera. Al weken liepen de KOG-bobo’s zich daar te verheugen op Koninginnedag. Ze hadden hun zinnen gezet op de Faun, op de hoek van het Zuiderdiep en de Herestraat. Dat complex stond weliswaar al geruime tijd leeg, maar er hadden in de krant ook berichten gestaan dat kunstinstellingen als de Arthoteek erin zouden komen. Op de hoogte gesteld van die berichten, wilden de KOG-bazen echter van geen afblazen weten. De demonstratieve kraakactie ging dus door.

Aangezien ik als een van de weinigen tegen de actie gewaarschuwd had, was ik niet van plan me in de Faun te laten vinden. Ik bleef lekker op Vera. ’s Middags drongen er echter geluiden door, dat er een broeierig-agressief sfeertje rond de Faun ontstond. Dit door toedoen van Z-siders en andere voetbalsupporters die in een van de achterliggende straten een hang-out hadden. Een groepje mensen uit Vera ging alsnog naar de Faun om de bezetting te versterken, Uit nieuwsgierigheid ging ik mee.

In de Faun was de sfeer ongelooflijk opgefokt en paranoïde. Mensen ijsbeerden er rond met helmen op en dikke stukken hout in hun handen. Later die middag escaleerde de situatie. Er vloog van buitenaf een partij stenen door de ramen. Een van de krakers, ene Hans, een junk, werd aan zijn hoofd geraakt. Deze martelaar van de goede zaak is – meen ik – per ambulance afgevoerd.

Of iemand van binnen de politie te hulp vroeg, dat weet ik niet, maar zo stond het naderhand wel in de krant. In elk geval zagen we vanaf de bovenste verdieping hoe de Mobiele Eenheid het Zuiderdiep schoonveegde. Terwijl in Amsterdam krakers en politie slag leverden, beschermde in Groningen de politie de krakers. Het leek hier wel de omgekeerde wereld.

In De Faun bleef het de hele avond nog onrustig. De kamers werden verdeeld onder de mensen die er wilden blijven wonen. Maar daar werd niet geslapen. Dat gebeurde collectief, in een grote ruimte die niet bereikbaar was voor de stenen van buitenaf.

• Nieuwsblad van het Noorden 1 mei 1980 – voorpagina; Politie Groningen moet krakers beschermen;
• Nieuwsblad van het Noorden 1 mei 1980 – stadspagina: Grimmige sfeer in de stad.