Blauwe knopen
Geplaatst op: 6 augustus 2012 Hoort bij: Geschiedenis 6 reactiesZoals ik zei mikte C. Polak Gzn. in 1920 met zijn nageltjenieuwe product Ranja vooral op geheelonthouders. Vlak na de Eerste Wereldoorlog was de geheelonthoudersbeweging zeer sterk, zo sterk dat er in Groningen ettelijke alcoholvrije, oftewel ‘droge’ kroegen van dit publiek konden bestaan.
Een geheelonthouder viel te herkennen aan de spreekwoordelijke blauwe knoop. Dat kon een broche zijn of een reversknop. Het RHC Groninger Archieven beschikt over een aantal exemplaren en het idee bestond om deze bij de Ranja-expositie in te zetten. Uiteindelijk is daarvan afgezien omdat het teveel een afleidend zijpad zou zijn.
Voor zijpaden is een weblog echter zeer geschikt. Daarom hier die blauwe knopen.
Broche van de socialistisch georiënteerde jeugdbond voor onthouding (JVO), die bekend is van camping Us Blau Hiem in Appelscha (waar tegenwoordig bier wordt verkocht, al schijnt men dat weer niet op bepaalde plekken op te mogen drinken):
Reversknop van oudste club, de NV (1842) oftewel de Nederlandsche Vereeniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken, die in 1962 opging in de ANDO:
Reversknop voor het 25-jarig lidmaatschap van de NV:
Speldje van de Algemene Nederlandse Drankbestrijdersbond ANDO die bekend is van het blad ‘Nuchter Bekeken‘:
RHC Groninger Archieven, archief Jonge Bouwers van de afdeling Groningen van de Jeugdbond voor
Onthouding 1930 – 2000 (toegang 2511) inv.nrs. 194-197.
groninganus 
Bij het zien van de titel van je logje gingen mijn gedachten in eerste instantie naar heel andere blauwe knopen uit: http://tiny.cc/uf4miw
Het begrip ‘blauwe knoop’ uit jouw logje ken ik uiteraard ook wel uit de socialistische geschiedenis, maar ik had die knopen nog nooit gezien. Dank daarvoor.
Leve de zijpaadjes, ik mag graag een beetje afdwalen. Dergelijke blauwe knopen had ik ook nog niet eerder gezien, ik kende alleen die van Jan K.
Wat een pretenties trouwens, afschaffing van alcoholhoudende dranken. Zou iemand daar ooit in geloofd hebben?
Je moet die vereniging, die meestal aangeduid werd als de ‘blauwe NV’ wel in de tijd plaatsen.
In de negentiende en het begin van de 20ste eeuw was er met name in arbeiderskringen, met zijn zeer armoedige leefomstandigheden veel drankmisbruik. Veel arbeiders verdronken hun schamele loon voor een groot deel, soms helemaal, in de kroeg. Om daaraan een eind te maken bestonden er allerlei drankbestrijdingsorganisaties. En vergis je niet in het aantal leden: Rond 1920 had alleen al de Nederlandse Vereniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken meer dan 20.000 leden! Die mensen waren trots op hun ‘blauwe knoop’! Meer info op wikipedia.
Kan me mijn opa nog goed herinneren met een speldje met een witte achtergrond en een blauw kruisje opgespeld. En er deed een verhaal de ronde dat op een gegeven moment de drankglaasjes thuis opzettelijk werden stukgegooid
Leuk artikel, en mooi dat de “knopen” nu voor mij een gezicht hebben gekregen
Je had hier in Groningen zelfs een geheelonthoudersmuziekvereniging,”Het Veilig Spoor” genaamd, deze is later opgegaan in Harmonie ’67.
http://www.beeldbankgroningen.nl/beeldbank/indeling/gallery?q_searchfield=Veilig%20Spoor