Een schat voor alle tijden, deels foetsie

‘In de eerste plaats herinner ik in dit verband aan Van Mesdag als psychiatrisch en psychologisch voorlichter van den rechter, waarbij hij zich immer van de hem door Rechtbank of Hof gegeven opdracht kweet na een zeer nauwkeurig onderzoek, waarvan de resultaten werden neergelegd in een geheel met eigen hand geschreven uitgebreid verslag, waarin geen enkele vraag onbeantwoord werd gelaten. Een schat van voor alle tijden wetenschappelijk hoogst gewichtig materiaal ligt daardoor opgetast in de gerechtelijke archieven speciaal in het noorden des lands, en een medicus, die zich mocht geroepen voelen om zich te specialiseren op dit gebied, zoude geen betere studie-stof en geen meer navolgenswaardige voorbeelden kunnen vinden dan Van Mesdag’s onvolprezen expertise-verslagen.’

Aldus O. J. Cluysenaar in zijn In Memoriam (1943) voor Synco van Mesdag, de forensisch psychiater wiens naam verbonden is aan de Van Mesdagkliniek.

De jurist Cluysenaar was mogelijk iets te optimistisch over die ‘schat’, opgetast in  de gerechtelijke archieven van vooral het noorden des lands. Je kunt niet alles bewaren en het lijkt erop dat bij het opschonen van gerechtelijke archieven de ruimtevretende, maar op een individueel niveau ook zeer informatieve procesdossiers nogal eens worden vernietigd. Die van de meervoudige strafkamer bij de Groninger Arrondissementsrechtbank blijken nog wel bewaard, maar dat geldt – voor zover ik kan nagaan – niet voor die van het Hof in Leeuwarden en ook verder zouden Van Mesdags zo leerzame rapportages nog wel eens door de papierversnipperaar kunnen zijn gegaan.

Overigens is het de vraag of dat erg is. Hoe invloedrijk Van Mesdag ook was, een poging om een serieuze biografie van hem te schrijven, lijkt er nooit te zijn ondernomen.

Nu ik er nog even over nadenk: toch wel jammer, eigenlijk. Het zou bijvoorbeeld een mooie klus kunnen zijn voor een psychiater met een historische interesse (als er überhaupt nog zo iemand rondloopt).