Westkant stad, ca. 1780
Geplaatst op: 14 augustus 2013 Hoort bij: Stad toen 5 reacties
De stad vanaf de westkant, in een cartouche op de ingekleurde versie van de Beckeringhkaart, die omstreeks 1780 gemaakt is.
Boven alles uit torent de A-toren met de barokke spits zoals die toen nog geen zeventig jaar bestond. Korenmolens op de dwingers produceerden het brood- en pannekoekenmeel voor de inwoners. Als de stad belegerd zou worden, gingen die molens er bij voorbaat af en moest men overschakelen op rosmolens of nog primitiever maalgerei. Maar een beleg van de veste is er na 1672 dus nooit meer geweest.
Op de wallen verder lindebomen – de meidoornheggen die er ook stonden liet de kunstenaar weg, maar roken in het voorjaar natuurlijk heerlijk. Een extra reden om over de de wallen te flaneren, sowieso al een genoegen wegens het uitzicht op het omringende platteland.
In het midden van het plaatje de buitenste A-poort en daarachter, onder die puntjes met vlaggetjes, de binnenste. Buiten de A-poort omringt enige lintbebouwing het Hoendiep. Dit was de afvaartplaats van de trekschuiten naar Strobos en Dokkum en verder naar het westen. Er stonden hier meerdere herbergen, zoals de Zwaan, de Slingerij en de Stadsherberg, waar de passagiers terechtkonden. Gek genoeg zien we niet de grote stallen bij de herbergen. Ook die liet de kunstenaar weg.
En dan linksonder het Reitdiep, de route naar zee, met een smakschip dat huiswaarts keert. Vlak voor de Kranepoortenbrug zie je het Zwijneparadijs, bekend van de kidnap die hier plaatsvond. Achter de brug de Kranepoort en links van de brug een baar of stenen dam, die het hogere water van het Reitdiep scheidde van het lagere water in de stadsgracht. Als een vijand zou naderen, liet men zo’n baar springen, zodat het Reitdiepwater zich een weg kon banen over heel het platteland ten westen van de stad.
groninganus 
Ik dacht even wat een rare plek voor de positionering van Rooswinkel (naar ik aanneem betrekking hebbend op Roswinkel gem. Emmen), niet NO maar een heel eind ZO van Stad gelegen. Maar zo te zien bevindt de tekening zich in de rand van de kaart van de provincie Groningen en is ie in die zin min of meer random erin geplakt.
Precies.
Dank voor de bevestiging van deze veronderstelling. Leuke bijkomstigheid is dat ik er weer een extra oude spelling van Roswinkel bij heb.
Ook te zien, voor de brug van de buiten-A-poort: vier puntdaken van huisjes die eerder aan het water lagen van de vroegere A-schans (nu: Blekerstraat).
Tekenaars van vroeger deden hetzelfde als fotografen van nu met fotoshopping: weglaten c.q. wegmaken wat je minder belangrijk/mooi vindt. Niets nieuws onder de zon. Ook waren tekenaars erg goed in perspectiefvervalsing, zodat wat zij belangrijk vonden, maar op de achtergrond stond, prominent in beeld kwam. Als je dat maar in gedachten houdt, blijken “afgekeurde” m.a.w. historisch niet verantwoorde pentekeningen van dorpen, die afvielen door hun verkeerd perspectief, toch wel een – inderdaad vertekend, waar zou die uitdrukking toch vandaan komen? – beeld van het verleden te bieden. Denk aan de tekening met brug van Hoogkerk.