Boer uit Oostum schreef Paul Kruger

“Door liefde aan ons oud Nederlandsch volk gevoel ik mij gedwongen U Edele eenige letteren te schrijfen.”

Aldus Klaas de Boer uit Oostum, in een brief die hij op 30 mei 1881 schreef aan Paul Kruger, de president van de Zuid-Afrikaansche Republiek, oftewel Transvaal.

Voor de afgescheiden-gereformeerde, nationalistische boer vormde de ZAR een soort pendant van Nederland waarmee hij solidair wilde zijn:

“…vanwege het onregt door Engeland U aangedaan is ook onze liefde voor onze Broeders aangewakkert”

Hij dacht erover om naar Krugers land te emigreren, maar zat met een heleboel vragen, die hij op Kruger afvuurde.  Zo wilde hij weten of hij er welkom was als boer met maar liefst elf kinderen, of Nederlanders wel tegen het warme klimaat konden en of het in Transvaal veilig was qua wilde dieren etc.…

“…want om met vuurwapens om te gaan zijn wij hier niet veel bekend”

Zijn motivatie om eventueel naar Zuid-Afrika te verhuizen was tweeledig. Enerzijds voelde hij zich als cocksiaan gediscrimineerd. Hij sprak van:

“…het gruwelijk ongelijk en onregt dat ons door den staat wordt aangedaan. [De] staat spant alle kragten in, om de Christelijke Godsdienst uit te roeijen, nu weer met de Godonteerende schoolwet. De bijbel mag op school van de staat niet worden gelezen en over God of Godsdienst mag niet worden gesprooken.”

Anderzijds waren De Boers redenen economisch van aard: de hoge grondprijzen in zijn geboortestreek en de almaar hogere belastingen, al met al maakte dat het leven voor De Boer bijna ondragelijk.

Helaas is niet bekend of Paul Kruger hem ook terugschreef. Bij nazaten van de landbouwer uit Oostum bleek een dergelijke brief onbekend. Die nazaten leven nog in Nederland, omdat Klaas de Boer uiteindelijk nooit zou emigreren en al in 1884 overleed.

Zijn brief wordt aangehaald door Gerrit Schutte in een artikel over J.W. Fockens, een burgemeester van Leek, die wèl naar de Transvaal emigreerde. Het stuk van Schutte kan je vinden in het zaterdag jl. verschenen Historisch Jaarboek Groningen 2013.