Aanbesteding met een klein bouwschandaal in Dwingeloo

Westeinde 65a, later Heuvelenweg 17 in 1965. Foto: Dwingels Eigen (met dank!)

In mijn familie was het eigen woningbezit bij de vier jongste generaties dominant, wat qua historisch onderzoek grote voordelen biedt. Eigenaar-bewoners zijn namelijk door de bank genomen veel gemakkelijker naspeurbaar dan huurders. Niet alleen zijn er geheid koop- en hypotheekaktes in notariële archieven bewaard, via ouwe kranten kan je bovendien particuliere aanbestedingsprocedures reconstrueren.

Zo liet mijn grootvader Albert Vondeling in 1939/1940 het bovenstaande dubbele woonhuis met werkplaatsen en winkelruimte bouwen aan het Westeinde van Dwingeloo (later herdoopt tot Heuvelenweg). De architect ervan was R. Koeling Pzn. uit Eemster, die volgens de aankondiging, op 2 juni 1939 in de Meppeler Courant, ook de aanbesteding voor mijn grootvader regelde:

Foto van beeld op leesapparaat voor microfiches, Drents Archief. Helaas is de Meppeler Courant niet via internet beschikbaar.

In deze tijd speelde een verhaal dat mijn moeder wel eens vertelt om aan te tonen hoe “loos” mijn grootvader was. Die werkte sinds het voorjaar van 1939 als electriciën in Dwingeloo. Aan dagelijks op en neergaan vanuit Zuidhorn viel natuurlijk niet te denken bij het toenmalige (openbare) vervoer en zolang hij nog geen huis in Dwingeloo had, logeerde hij er in hotel Mulder aan de Brink, terwijl zijn gezin nog even in Zuidhorn bleef wonen. Of het nou in hotel Mulder of bij een klant was weet mijn moeder dus niet, maar op een gegeven moment kwam mijn grootvader een klein bouwschandaal ter ore. De aannemers uit Dwingeloo en omgeving maakten gemene zaak en hadden afgesproken “er een kop op te doen”, dus hun inschrijvingen met een gelijk bedrag op te hogen, dat ze dan naderhand onder de verliezers zouden verdelen. Mijn grootvader liet zich vervolgens tegen deze en gene ontvallen, dat ook een aannemer uit Zuidhorn gading maakte naar de klus. “En toen deden ze de kop eraf”, aldus mijn moeder.

Het Nieuwsblad van het Noorden berichtte op 14 juni 1939 over deze aanbesteding:

De hoogste inschrijvers waren dus zo’n 20 % duurder dan de laagste. Volgens een iets uitgebreider bericht in de Meppeler Courant van een paar dagen later, waren er 11 inschrijvers geweest voor het timmer-, metsel-, grond- en stucadoorswerk, terwijl zich 8 gegadigden voor het verven en behangen hadden aangediend. De concurrentie was dus redelijk groot. Overigens dong er geen enkele aannemer uit Zuidhorn mee.

Uiteindelijk gunde mijn grootvader het werk niet aan de laagste inschrijvers, in wie hij kennelijk onvoldoende vertrouwen had. Volgens de Meppeler Courant van 21 juni mocht aannemer R. Koning uit Ruinerwold het pand gaan bouwen, terwijl B. Eggink uit Dwingeloo het glas- en schilderwerk ging doen. Welke bedragen hiermee gemoeid waren, bleef helaas onvermeld, maar we kennen in elk geval de bandbreedte – al met al zal het pand mijn opa zo’n 6000 gulden hebben gekost.

Het rechter gedeelte, met de winkel, werd vast het eerst afgewerkt. Het linker gedeelte verhuurde mijn grootvader naderhand aan de onderwijzer Benus en diens vrouw, ook mensen met een Groningse achtergrond.