Engelsen claimen ten onrechte uitvinding landmetersketting
Geplaatst op: 14 mei 2014 Hoort bij: Geschiedenis 8 reacties
Landmetersketting aan de muur in museum ’t Rieuw, Nuis.
Rare jongens die Engelsen. Ze schrijven de uitvinding van de meetket of landmetersketting toe aan een meneer Edmund Gunther, die deze geodetische innovatie in 1620 zou hebben geïntroduceerd.
Dertien jaar eerder, in 1607, kwam er een kaart van de Hollandse Beemster (toen nog een watervlakte) tot stand. Linksonder op die kaart staat een landmeter. En wat heeft de beste man aan zijn rechterhand hangen en tussen zijn voeten liggen? Juist ja, een meetket:
Landmeter met instrumenten op een kaart van de Beemster door Pieter Cornelisz Cort (1607).
Dan lijkt me toch dat die meneer Edmund Gunther het ergens afgekeken heeft.
Rest het antwoord op de vraag, wanneer de landmetersketting dan wèl voor het eerst gesignaleerd is.
groninganus 
Heb Wikipedia maar even aangepast.
https://en.wikipedia.org/wiki/Gunter%27s_chain
Erik, goed initiatief maar het klopt niet helemaal. Het werd gedrukt (‘printed’) door Willem Jansz, ofwel Willem Jansz Blaeu, de legendarische kaartenmaker van de VOC, op t Water= huidige Damrak. Die Cort lijkt me de landmeter die de kaart ontworpen heeft.
De wijziging is al weer teruggedraaid,
“The chain in the picture does look like a similar device, but a reliable source is needed to link the two”
maar ik ga hem opnieuw aanbrengen, ditmaal met een link naar het regionaal archief Alkmaar:
http://www.archiefalkmaar.nl/beeldbank/9a5bede0-ce28-4584-9494-06c0abef1af9
Dat lijkt me een betrouwbare bron. En iedereen kan zijn eigen ogen gebruiken om de twee te linken lijkt me.
Typisch een gevalletje van chauvinistisch geïnspireerde cognitieve dissonantie – die kaart bevindt zich in allerlei archieven:
https://www.google.nl/search?q=kaart+Beemster+1607&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=E_Z0U-2yK8WUO9f1gbgG&ved=0CAYQ_AUoAQ&biw=1076&bih=673
Alle Nederlandse landmeters danken je, Erik!
De vergelijking met de theodoliet in dat artikel in wikipedia gaat mank. Met een theodoliet kun je alleen hoeken meten. Voor het meten of uitzetten van stukken land heb je daarnaast tenminste één stuk bekende lengte nodig. Daar is de landmetersketting handig. Aardig is de koppeling van de onwaarschijnlijke lengten van chain en link aan oppervlaktematen. Voor een gebruiksaanwijzing zie hier: http://www.rushdenheritage.co.uk/land/gunterchain.html
Volgens het tijdschrift voor de geschiedenis van de landmeetkunde, De Hollandse Cirkel, was landmeter Claas Janszoon uit Nijbroek rond 1440 de eerste:
http://dehollandsecirkel.courant.nu/index.php?page=0&mod=krantresultaat&q=oudste+meetketting&datering=&krant=&qt=paragraaf&pagina=&sort=score+desc
Hartelijk dank voor deze waardevolle aanvulling!!