Staatsgevaarlijk in Finsterwolde

Op een justitiële lijst met Nederlandse revolutionairen uit 1924, komen 11 namen uit Finsterwolde voor. Het gaat om een anti-militarist (lid van de IAMV), drie leden van de lokale, anarchistisch angehauchte Hongerlijderspartij en zeven communisten. Van de staatsgevaarlijke sujetten, was 63,6 % dus communist, hoewel dat in alle gevallen niet stalinistisch hoefde te betekenen, want Beeno Tuin stond ook als communist op de lijst, terwijl hij een paar jaar later door de volbloed-CPH-ers als “renegaat” werd verketterd.

Op een soortgelijke lijst uit 1939 vinden we de naam van dit verre familielid van me niet terug.  Intussen was volgens de Crimineele Inlichtingen Dienst (CID) het aantal staatsgevaarlijke sujetten te Finsterwolde in 1939 meer dan verdrievoudigd. Van de 34 personen dat jaar op de lijst, was er 1 anti-militarist, 3 anarchist en 30 communist.  Die laatste groep maakte dus 88,7 % van de staatsgevaarlijke populatie uit, waarmee ze een nog een forsere meerderheid had dan in 1924. Daarentegen slonk het anarchistische aandeel.

De relatieve cijfers maken duidelijk hoe het communisme in het Interbellum veld won te Finsterwolde. Ook laten ze zien dat het bevoegd gezag de communisten in 1924 al het meeste vreesde en dat die angst in de loop der jaren alleen maar toenam. Zoals gezegd verkreeg het communisme vlak na de Eerste Wereldoorlog hier anklang.

—

Met dank aan Henk van der Meer voor het attenderen op de lijsten.