Agrarische repercussies van een wereldbrand

Honderd jaar geleden begon de Eerste Wereldoorlog. Nederland bleef neutraal, maar dat betekende niet dat je hier niets van die oorlog merkte. Integendeel, denk maar eens aan ruim het miljoen Belgische vluchtelingen, op een bevolking die veel kleiner was dan nu. In een bij uitstek agrarische provincie als Groningen, waar zelfs de industrie voornamelijk agro was, gaven de maatregelen voor mobilisatie en voedselvoorziening ook heel wat extra rompslomp.

Gemotoriseerd vervoer was er nog nauwelijks, dus had het leger paarden nodig om kanonnen, veldkeukens en wat dies meer zij van de ene plek naar de andere te krijgen. In Finsterwolde, waar mijn grootvader op 1 augustus gemobiliseerd werd, om bijna drie jaar lang onder de wapens te blijven, werden bijvoorbeeld alle huishoudens met paarden opgeschreven. Dat waren er 86:

Omdat heel veel jongens en mannen in het leger zaten, was er in drukke perioden voor de landbouw, zoals de hooitijd, veel minder mankracht. Daarvoor werd dan weer een speciale verlofregeling opgetuigd:

Nog afgezien van de legale of illegale verkoop naar Duitsland, was er sowieso minder voedsel door de mindere mankracht. De prijzen van dat voedsel stegen dus de pan uit. Daarom kwamen er maximum-prijzen voor bijvoorbeeld vlees. De burgemeester van Finsterwolde, die het natuurlijk veel drukker had dan gewoonlijk,  nam gewoon de publicaties van zijn ambtgenoot in Winschoten over en vulde daarbij dan eventueel ook nog de nieuwe pondsprijzen in:

De legerpaarden aten wel hooi, terwijl het leger geen hooiland had. Daarom was er hooivordering:

—

Bron: Archiefbewaarplaats gemeente Oldambt in Scheemda, archief voormalige gem. Finsterwolde, inv.nr. (moet ik nog even weer opzoeken).