De kleine genoegens van een gelovige plattelandsonderwijzer

Er begonnen weer stapels boeken op de vloer te groeien, tijd om in te grijpen. Wat plankjes opgeruimd, vooral door te ontdubbelen, elders nog wat extra ruimte gevonden, zodat de vloer nu weer vrij is.

Bij deze operatie dook ook De Oudjaarsavond op, een boekje van C.E. van Koetsveld. Oorspronkelijk verscheen het in 1840, maar mijn exemplaar, van de vijfde druk, kwam twintig jaar later van de pers. Hoe ik er aan kom, het is me een raadsel. Wellicht heb ik het ooit eens van Boekito gekregen of gekocht.

Terwijl ik het werkje doorbladerde, viel mijn  oog op een inliggend kalenderblaadje met een stichtelijke boodschap. Naderhand bleek er nog wat van die kalenderblaadjes uit het boekje. In totaal ging het om vier stuks, waarvan de helft voorzien was van een jaartal: 1941. Toen had iemand zo dus zo nog bladzijden gemarkeerd.

Bij nader inzien bleek er echter nog veel meer in het boekje te zitten:

Drie uitgeknipte vacatures voor hoofden van openbare lagere scholen te Harkstede, Garnwerd en Balinge, waarvan de eerste gedateerd was op 1915.

Een klein opgevouwen specimen van een levensverzekeringspolis, in Jugendstil vormgegeven reclame van een bedrijf uit Utrecht:

Vier ronde snoep- of bonbonpapiertjes (tenminste dat denk ik dat het zijn):

Een soort garantiezegel voor sigaren, dat waarborgde dat de rookwaar voor de helft uit Cubaanse tabak bestond:

En een controle-biljet in de vorm van een sigarenband, waarop een eventueel ontevreden roker verzocht werd zijn aanmerkingen achterop in te vullen, om die dan zo op te sturen naar de fabrikant:

Dat merk Regal bestond zeker van 1915 tot 1938 en het had zo’n goede naam dat het nagemaakt werd. Mogelijk bewaarde de sigarenroker het biljet in een boek omdat hij het, net als die snoeppapiertjes, mooi vond of omdat het hem ergens aan herinnerde.

Goed, een van de vorige eigenaars van het boekje was dus onderwijzer en hij wilde rond 1915 hogerop. Hij snoepte en hij rookte, wat niet al te gezond was voor zijn gestel. Maar waarschijnlijk had hij een goede levensverzekering afgesloten, zodat zijn nabestaanden niet onverzorgd achterbleven. Ze hoefden de boeken van hun erflater niet op kostbaarheden te checken, toen zij deze van de hand deden.