Het spook op het Academieplein en ander bijgeloof

“Het zal omstreeks 1860 geweestzijn, dat het spookte op het academieplein. Het huis van mijn ouders in de O. Boteringestraat (nu 7) , lag in de nabijheid, en zoo bemerkten we al spoedig, dat iederen avond als het donker werd, een groote volksmenigte de Broerstraat inging, weldra zoo talrijk, dat de weinig talrijke politie er haast geen raad mee wist. Weldra vernamen  we de beteekenis van deze zamenscholing: het spookte daar op het academieplein, en wel op de plek, thans ingenomen door het hygiënisch labaratorium, toen een met boomen en heesters beplante ruimte, door een hoog ijzeren hek van het plein gescheiden. Het heette, dat daar tusschen die boomen een wit spook verscheen. Nooit heeft iemand er ooit zoo iets gezien, en waarschijnlijk was het geheele geval niets dan een mystificatie, doch het pleit wel voor het bijgeloof der menigte, dat eenige avonden achtereen de stille stad in rep en roer komt om een spook te zien.

Maar destijds was zoo iets heel gewoon. Het geloof aan werkgeesten, goede geesten die ’s nachts voor de menschen onaangenaam of moeielijk werk verrichtten, was – vooral onder de vrouwen – zeer verspreid, In de jaren dat ik college liep, van 1862 tot 66, werkte ik ’s voormiddags eenige uren bij den amanuensis Deutgen, een man uit de kleine burgerij, die met twee zusters, oude jongejufvrouwen, samenwoonde. Deze vrouwtjes kwamen ’s morgens vaak aandragen met verhalen over den arbeid, die de werkgeesten den vorigen nacht voor haar verricht hadden.

Trouwens, tot den huidigen dag bestaat nog bij sommigen, waaronder wèl ontwikkelde menschen, de vrees om met dertien aan de eettafel te zitten. In 1921 werd te Uithuizen aan de lunch, welke het gemeentebestuur zijn hooge gasten minister de Visser, minister van staat de Savornin Lohman, de commissaris der koningin v. Starkenborgh e.a.  aanbood, expresselijk een veertiende genoodigd!”

—

Bron: RHC Groninger Archieven, Toegang 1501 (Verzameling losse stukken Gemeentearchief Groningen) inv.nr. 369.3 (aantekeningen door W.J. Roelfsema Hzn. over het dagelijks leven in Groningen etc., eind 19e – begin 20e eeuw) katern III, vanaf de achterzijde pag. 6-7.