Ongedoopte kinderen werden stil begraven
Geplaatst op: 29 januari 2016 Hoort bij: Familie 6 reactiesHet graf van de zeer jong gestorven broer van mijn moeder heb ik tot nu toe niet kunnen vinden. Misschien geeft dit citaat uit hetzelfde jaar 1928 aan, waarom dat tot nu toe onmogelijk bleek:
“Ook nu is dat nog altijd op het platteland in het geheele Oosten van Nederland en in Friesland het geval. Dit blijkt uit het merkwaardige feit dat een ongedoopt kind dat sterft, nergens een „groene” d. i. een officieele begrafenis krijgt. Het wordt niet „verluid”, de dood wordt niet „aangezegd” en het lijkje wordt alleen door den vader met den koster of doodgraver naar het graf gebracht. Maar is het kind gedoopt, en sterft het den volgenden dag, dan volgt een volledige „groene” met verluiden, noodiging van alle familie tot in verren graad, begrafenismaal. burendiensten en rouw. Alleen een gedoopt, d.i. in het religieus-ceremonieel verband opgenomen kind, heeft dus een sociaal bestaan.”
Bron: W.J. van den Berg, predikant van Nijeveen, in een beschouwing over doodsgebruiken in de NRC van 1 januari 1928.
groninganus 
Ik herinner me een prachtige scène uit de roman Pier en oceaan, van Oek de Jong over hoe een vader voor het kindje van zijn zoon een kistje timmert en hoe ze dat samen gaan begraven.De doograver voorop, dan de dominee , dan Lieuwe en zijn vader. Lieuwe maakt zich zorgen over het feit dat-ie geen hoed draagt en of hij zijn vader nou een borrel moet aanbieden na de begrafenis.(Het eerste hoofdstuk van Pater familias).
Zou het kind na zeventien dagen nog ongedoopt zijn geweest? Ik dacht dat ze meestal toch wel binnen een dag of drie gedoopt werden…
In de 17e en 18e eeuw was dat zo, maar later volgens mij niet meer.
Het ongedoopte broertje van je moeder kan, gezien de tijd waarin het werd geboren, begraven zijn in een graf van een familielid, waarin volgens de wet weer mocht worden bijgezet, bijv. dat van een groot- of overgrootouder, (oud) oom of tante. Het was een beetje een schande als een kind van familie (soms zelfs van een werknemer, knecht op boerderij bijv.) in een zgn. kosteloos verzamelgraf werd begraven, dan was je van de mensen en van geld verlaten, tenminste in Drenthe, doodarm en geen directe familie. Mijn oompje verdronk 2 en een half jaar oud (wel iets ouder dan ongedoopte oom van jou) en werd boven zijn grootvader begraven, evenals de tweeling van een broer van opa, waarvan het ene voor de geboorte-aangifte, het andere 5 dagen oud stierf, een paar jaar eerder. Deze tweeling werd boven hun grootmoeder begraven, er kwam geen grafsteen voor de tweeling, maar ook niet voor dat jongetje van twee en een half jaar, waar de moeder (mijn opoe) het heel moeilijk mee heeft gehad, dat er aan het voeteneinde van het grote graf geen kleinere steen met de gegevens over haar zoontje was geplaatst. Het gekke is, dat de tweeling wel op de grafkaart staat, die in de familie is, maar het joch van bijna 3 niet. Bij de overlijdensaangifte was niet om de kaart gedacht en later bleef het er bij, maar mijn opoe zei: “Hij ligt in een graf waar al meer kindertjes in liggen”. Zelfs zijn eigen broers en zussen hebben nooit geweten waar hij begraven lag, enkel door hardnekkig zoeken en vragen (en gegevens combineren) kwam ik er achter, dat hij wel degelijk in dat graf begraven ligt. Reina
Nog even het volgende: Enumatil.Matsloot, Roderwolde misschien? Zet (in gedachten) de passerpunt op ong. de plaats van de boerderij van je grootouders en trek steeds grotere cirkels op de kaart, ergens in die cirkels moet de begraafplaats of het kerkhof zijn, waar je oom begraven ligt, ook vroeger werd niet altijd op een “logische” plaats begraven, soms was dominee niet geliefd of bereid, soms was een “ander” kerkhof dichter bij of er was gewoon een meningsverschil in de familie en “die” moest vooral niet begraven worden waar de rest van de familie al lag. Gezien de omstandigheden zou dat best eens zo kunnen zijn. Zo ligt een verarmde maar vroeger welgestelde Hoogkerker boer, nota bene noaber van de begraafplaats, begraven in Vries, geboorteplaats van zijn echtgenote, wie zou daar nou gaan zoeken en dat was precies de bedoeling. R.
Ook in deze streek kende men vroeger het gebruik dat een ongedoopt kind in een anoniem grafje werd gelegd. Het was toch vroeger een verschrikkelijk lijden dat je en een kind moest verliezen en dat men zo met de begrafenis van jouw kindje omging. Als het kindje dood werd geboren dan mocht je als moeder het kindje niet eens zien.
Gelukkig kennen we nu andere tijden, red. betere tijden en weten we dat ook ongedoopte kinderen een plekje bij Jezus hebben.
Ook kent men tegenwoordig psychische begeleiding bij het grote verdriet.