Vrouw komt uit tuchthuis, man wil scheiding

Hij noemde zichzelf Knels Jans en “huisman”, oftewel boer, te Grootegast. Maar als Cornelis Jans de Vries staat hij later ook wel te boek als arbeider. Alleen al die familienaam laat zien dat hij van Friese komaf was, net als zijn vrouw, maar in het Westerkwartier was (en is) dat natuurlijk niet zo opmerkelijk. Wel bijzonder was dat die vrouw, Janke Alberts,

door haar slegte daden bij het E.E. Gerichte van Friesland publiek is gegeesseld en in het Tuchthuis is geconfineert en gebannen…

Jankes gevangenisstraf zat er de 25ste februari 1807 op en Knellis maakte daarom ruim op tijd, op 14 januari, zijn opwachting bij de drost van het Westerkwartier. Hij voorvoelde en had ook gehoord dat zijn vrouw weer bij hem in Grootegast wilde komen wonen, maar dat zag hij helemaal niet zitten vanwege haar delicten “en meer andere, blijkens attestatie van nabuuren”. Hij kon niet meer “met haar als man verkeeren”, zo had hij besloten. Daarom verzocht hij de drost om een scheiding van tafel en bed, met overleg over de bijkomende regelingen.

Op 20 januari motiveerde Knellis zijn verzoek nogmaals. Het werd hem ingegeven doordat hij

vreesde dat zijne vrouw, die zeer boosaardig was, weder tot hem sou komen, en [hij] niet gaarne wenschte met zulk een weder te cohabiteren.

De drost stelde zijn beschikking op het rekest echter uit tot de vrouw werkelijk uit Leeuwarden terug zou zijn gekomen, zodat ook zij haar zegje kon doen. Op 26 maart bleek dat Janke niet aan de oproep gehoor had gegeven. Vandaar dat de drost Knellis de verzochte “separatie ad thorum et mensam” toestond. Voorlopig stelde het gerecht de boer ook in het bezit van de gezamenlijke boedel van hem en zijn vrouw, op voorwaarde dat deze zou gaan zorgen voor hun kind. Als Janke het netjes vroeg, moest Knellis haar wel meteen haar “lijves toebehooren” meegeven.

—

Bronnen: RHC Groninger Archieven, Toegang 735 (jurisdictie Westerkwartier) inv.nr. 726: rekestboek, 14 januari en 26 maart 1807; idem inv.nr. 766: commissieboek, 20 januari 1807.