Volksverhuizingen in Groningerland

Jannes de Vries, Weg langs koolzaadveld.

Op de klei is het aanhouden van bijenstallen bijna geheel vervallen en buiten het achtbare gebruik; maar in de Woudstreken en op het landschap Westerwolde wordt van dezelve nogal veel werks gemaakt en derzelver cultuur, bij vruchtbare en drooge jaren, met succes gedreven. Deze alle en niet weinige uit de provincie Drenthe vinden hier in den zomer, op den bloei van het koolzaad en de klaver, den kost — en somtijds ook meer dan dien; zij worden tegen den bloei derzelve naar de kleistreken van overal gebragt , waarna zij naar de zand-, veen- en heidestreken worden teruggevoerd, om aldaar het overige van den zomer op den bloei van boekweit en heide, den meesten honig te winnen. Bij den herfst worden zij, die den kost hebben, opgezet tot den winter; de besten worden geslagt.

Bron: Staat ven den landhuishouding in derzelver onderscheidene takken in de provincie Groningen in den jare 1818 opgemaakt … (Groningen 1821) 47.

Interpretatie: Het is misschien een beetje ingewikkeld citaat, maar wat er staat is dat de bijenteelt in de kleistreken van Groningerland anno 1818 bijna niet meer bestaat. Die kleistreken, dat zijn het noordelijk Westerkwartier, De Marne, Hunsingo, de noordelijke helft van Fivelingo en ook het Oldambt. In de Woldstreken – ‘t zuidelijk Westerkwartier, Duurswold – en Westerwolde daarentegen, leeft de bijenteelt in 1818 nog volop. Vanuit deze streken gaan de bijen eerst noordwaarts naar de klei, als daar de koolzaad en de klaver bloeien. Op de klei is imkeren dus voornamelijk een zaak van vreemden: Woldjers, maar ook Drenten. Die houden echter weinig honing over aan de verhuisoperatie: het verblijf van hun bijenvolken op de klei dient vooral voor het aansterken en vermeerderen van deze volken. Pas als deze imkers in de nazomer hun bijen zuidwaarts dichterbij huis op veenboekweit en heide zetten, begint hun echte gewin. Daarvoor “slachten” ze in september de helft van hun bijenvolken. Dat het hierbij gaat om de grootste volken met de meeste honing en was, zou op lange termijn overigens wel eens kunnen hebben gezorgd voor een zekere degeneratie.