Harm Tuin en de moderne landarbeidersbond

Landarbeiders met krant, ca. 1910. Foto: H. Mansholt. Collectie Groninger Archieven 818-17361.

Eén hoeraatje voor Delpher ! Bij de tijdschriften die het van de week via zijn website toegankelijk maakte, bevindt zich namelijk Vereenigt u, het orgaan van de Nederlandse bond van landarbeiders.

Deze ‘moderne’, d.w.z. sociaaldemocratische vakbond, opgericht in 1909, had in Finsterwolde eerst weinig aanhang omdat de anarchistische landarbeiders daar fel gekant waren tegen organisatie, stakingskassen en de bijkomende hiërarchie en leiding. Zij voelden meer voor spontane acties, die echter al snel verliepen.

In de Eerste Wereldoorlog leek er enige kentering in die opvatting te komen. Tenminste, bij propagandavergaderingen van de Landarbeidersbond in Finsterwolde en op de Ganzendijk in 1916, nam Harm Tuin senior het woord, de oom van mijn grootvader die lokaal een vooraanstaand anarchist was – hij leek iets naar de bond op te schuiven. Vereenigt U schreef:

De vrije socialist H. Tuin te Finsterwolde, ofschoon niet van de noodzakelijkheid van de moderne tactiek overtuigd, was van meening, dat te Finsterwolde iets moest gebeuren. Zoo ging het niet langer. Hij ried de arbeiders aan in organisatie hunne kracht te zoeken. Voor een afdeeling van onzen bond was geen liefhebberij, maar staande de vergadering werd op aandrang van een der anarchisten besloten binnenkort eene vergadering van landarbeiders te houden.

In de jaren 20 zou zo’n afdeling er toch komen in Finsterwolde. Dat deze afdeling weldra door communisten werd overgenomen, die vervolgens binnen de vakbond oppositie tegen de leiding gingen voeren en daarom geroyeerd werden, is een ander verhaal.