Het bizarre einde van freule Van Dorth
Geplaatst op: 29 januari 2020 Hoort bij: Geschiedenis 4 reacties
Verbazingwekkend dat er nog nooit een speelfilm is gemaakt over het schandelijke leven van de Freule van Dorth. Alleen al de manier waarop ze aan haar eind kwam, zou de Hollandse Fellini’s moeten inspireren.
Ze was de enige persoon, die tijdens de Bataafse Republiek om politieke reden haar leven verloor. Een militaire rechtbank veroordeelde haar tijdens de Engels-Russische inval van najaar 1799 ter dood omdat ze al te nadrukkelijk een beginnend orangistisch oproer in de Achterhoek had aangemoedigd.
Op 22 november dat jaar was haar executie. Ze werd op een kar gezet en naar de joodse begraafplaats van Winterswijk gereden, waar al een kuil klaarlag met een doodkist ernaast.
Helaas, het executiepeloton bestond uit amateurs. Ze bleken niet in staat om goed te mikken op de geblinddoekte freule. Ze werd wel hier en daar geraakt, maar niet op vitale plekken. Bloedend lag ze in het zand, maar haar bewegingen hield men voor stuiptrekkingen. Een paar soldaten liepen naar haar toe, pakten haar op en gooiden haar in de kist. Nog voordat men die had kunnen sluiten, strekte ze haar ene hand ten hemel uit, alsof ze haar beklag deed en om wraak riep.
Een soldaat gaf haar het genadeschot in de kist. Sommigen wisten achteraf te vertellen dat haar japon in de fik vloog. Soldaten liepen af en aan met slootwater in hun steken om het vuur te blussen. Het leek of het niet uit wilde gaan.
Naschrift 31 januari 2020:
Onder de titel ‘Bist verheurd’ kreeg ik van bevriende zijnde het bericht, dat er een theatervoorstelling komt over het leven van de freule. >>>
groninganus 
Curieus dat die half mislukte executie plaatsvond op de Joodse begraafplaats. Ik neem tenminste aan dat de freule niet Joods was.
De freule was zeker niet joods, maar waarschijnlijk gereformeerd, zoals de meeste fervente orangisten. Dat ze daar geëxecuteerd werd, zal misschien aan de geschiktheid van de plek hebben gelegen, al zit er ook iets onterends in. Als dat laatste zo was, is dat echter tegenstrijdig met de gelijkberechtiging van de joden in Nederland, een paar jaar eerder.
Onterend in meer dan één opzicht, ook omdat een niet-Joodse vrouw nota bene aanvankelijk op een Joodse begraafplaats ter aarde werd besteld. Je vraagt je af of de Joodse gemeenschap van Winterswijk zich daartegen nog verzet heeft. Die gelijkberechtiging was overigens natuurlijk nog niet zo maar in de hoofden van de bevolking ingeprent. Latent antisemitisme bleef nog lang bestaan.
Ja, zie daarover: