Jan Geugies en zijn tabaksconsumptie
Geplaatst op: 19 juni 2020 Hoort bij: Drenthe vrogger 2 reacties
Op 8 oktober 1783 noteert de hoofdmomber van een Havelter wees in zijn voogdijrekening:
“Een tabaksdoos gekogt voor Jan Geugies en ¼ pond tabak met 2 pijpen ƒ 0-13-4”
Jan Geugies (Eppinge) is dan 14 jaar oud, waarvan de laatste 6 jaar ouderloos. Blijkbaar is hij even voor die notitie aan het roken geraakt. Voor het oog blijft het vrij bescheiden: in de voogdijrekening verschijnt dat jaar nog slechts één post wegens een half pond tabak voor 3 stuivers.
Daarna staan er regelmatiger postjes wegens een half pond tabak op de rekening, welke standaard-hoeveelheid steeds 3,5 stuivers kost. Dat bedrag lijkt weinig, maar vertegenwoordigde voor velen destijds een half dagloon. In 1784 gaat het om 7 halve ponden, in 1785 om 5, in 1786 om 23 en in 1787 om 31. Het lijkt er dus sterk op dat Jan Geugies steeds meer ging roken. Een enkele keer, zoals op 10 maart 1785, zitten er ook pijpen bij de post in. Deze kostten toen een halve stuiver – niet veel vergeleken bij de tabak en de allereerste pijpen van Jan. Weggooigoed uit Gouda?
Toch geven al die postjes waarschijnlijk nog niet de gehele tabaksconsumptie van Jan Geugies weer. In 1786 en 1787 staan ze steeds met een zeer regelmatige interval van een week voor drie van de vier weken in een maand genoteerd. Er valt dus steeds een week tussenuit. Naast de tabak ontvangt Jan ook nog gewoon zakgeld, zo te zien koopt hij daarvan eveneens tabak. In dat geval verrookte hij een half pond tabak per week.
In de loop der jaren wordt zijn zakgeld steeds hoger, maar in april 1788 houden de tabaksposten definitief op. De mombers zullen Jan hebben gezegd dat hij voortaan zijn tabak zelf maar moest kopen. Misschien kwamen ze het ook wel overeen. Een jaar later neemt Jan voor het eerst zijn eigen verdiende loon in ontvangst, en doen de mombers dat niet meer voor hem. De jongeman, dan 20 jaar oud, wordt steeds zelfstandiger.
Bron:
Drents Archief Assen, Schultengerechten (Havelte/Vledder) inv.nr. 580.7, scans 599-611. (De stukken zijn helaas niet rechtstreeks te linken.)
groninganus 
Dat komt overeen met 4 à 5 pakjes shag per week, best een stevige roker. Weet jij toevallig hoe zwaar een Groninger pond precies was, Harry?
Pond was 492,17 gram. MAAR: shag wordt zwaar gesausd, volgens mij gebeurde dat destijds niet met pijptabak. HGet soortelijk gewicht van shag is dus zwaarder. De vrij grof pijptabak van toen brandde volgens mij veel sneller op. En er werd nogal eens uitgedeeld hè. Ik weet dus niet of het allemaal zo goed vergelijkbaar is.