‘Stad houdt stand’ geopend

Geplaatst op: 23 april 2022 | Auteur: groninganus Ik Hoort bij: Stad toen Ik3 reacties

In het Groninger Museum opende vanochtend de historische expositie ‘Stad houdt stand‘ ter gelegenheid van het feit dat de stad Groningen 350 jaar geleden werd ontzet uit het beleg door de bisschop van Munster en diens kompanen.

Deze bisschop, een soort Poetin van die dagen en vooral bekend onder zijn bijnaam Bommen Berend, aan het werk in zijn studeerkamer, met onder andere mijter en staf. Portret door Jacob Quinckhardt. Op de achtergrond een stadsgezicht van Munster, zijn residentie die meneer ook niet bepaald zachtzinnig behandeld heeft:

Portret van het gezin van Johan Schulenborgh, de Groningse raadgever van de bisschop. Schulenborgh, een carrièrepoliticus van burgerlijke komaf die het tot raadsheer van de stad en lid van de Staten-Generaal schopte, was in 1662 afgezet en zelfs ter dood veroordeeld wegens zijn eigenmachtig optreden en betrokkenheid bij het gildenoproer. Sindsdien leefde hij in Munster in ballingschap:

Leeuw van zandsteen met het wapen van kolonel Bernard Johann Prott, de bevelhebber die de vesting Bourtange wist te behouden tegen de bisschoppelijke troepen:

De leeuw is oorspronkelijk afkomstig van de borg Rikkerda bij Lutjegast, waar Prott resideerde als hij even geen soldateske beslommeringen had. Prachtkop trouwens:

Via nazaten is ook de reiskoffer van Prott bewaard gebleven:

De bestorming van Coevorden, eind 1672, door Pieter Wouwerman:

Het wapen van Stad & Lande op het vaandel van de studentencompagnie in 1672:

Maquette met het schootsveld op de Stadstafel. In de verte de brandende stad. De belangrijkste approches (loopgraven) lagen op het hooggelegen terrein tussen de Hereweg (links) en het Oude Winschoterdiep (rechts). Een jaar of twintig geleden werd op een bouwplaats aan de Meeuwerderweg nog zo’n loopgraaf teruggevonden. Iemand met een metaaldetector trof er musketkogels aan, waarvan hij me een paar gaf:

Detail van de maquette, nu vanuit de stadskant gezien. Links het Oude Winschoterdiep met de Bonte, eerder ook wel Rode Brug ter hoogte van De Brink. Dat de maquette deze brug toont, moet haast wel een vergissing zijn, want op de Brink lag een schansje met Groningers. Zo’n brug laat men dan niet liggen. Maar ik zal eens nakijken wat ermee gebeurd is:

De sterk beschadigde perkamenten kaart van het schootsveld, die vroeger in de garderobe van de Stadsarchief hing, en de laatste jaren in de benedengang van de Groninger Archieven, is ontlijst en gescand. De bijgewerkte scan hangt nu op de expositie. Je kunt er allerlei details op zien:

K’non’n en koegels dei je nait op joen pokkel mos krieg’n.:

De helm van Rabehaupt, bevelhebber en redder van Groningen:

In deze fraai vormgegeven zaal ligt klein grut – munten, noodgeld en penningen:

Topstuk is hier de herdenkingspenning voor Rabenhaupt:

Tamboerstrommels van de latere burgerwacht:

De laatste zaal is gewijd aan de materiële herdenkingscultuur rondom Groningens Ontzet, zoals deze schotel, gemaakt bij het jubileum van een eeuw geleden:

---