Westerwoldse landschappen bij het Museum Oude Wolden

Het Museum Oude Wolden in het ook dit voorjaar weer prachtige Bellingwolde richt zich onder de noemer ‘Ons laand‘ momenteel op oudere en nieuwere landschapskunst. Dat gebeurt allereerst in een lint door het hele museum heen met werk van allerlei (amateur)kunstenaars die reageerden op een oproep. Veelal richtten die zich op de natuur in hun omgeving, maar ook dorpsgezichten en nog beperktere omgevingen komen in dat lint aan bod:

Omdat het vierkante formaat blijkbaar voorgeschreven werd, bekroop me bij de bezichtiging het idee dat de afbeeldingen zich uitstekend zouden kunnen lenen voor een Memory-spel. Bij sommige stemmige afbeeldingen rook je als het ware een venige lucht:

De wat meer bekende, professionele schilders kregen gelukkig meer de ruimte. Zoals Geert Schreuders, mij vooral bekend van historische voorstellingen, met dit rationele agrarische landschap en diens genuanceerde tinten van bluiend eerappellaand:

Een ontdekking, voor mij althans, vormde het werk van Johan Hemkes (1894-1988). Hij was werkzaam als tekenleraar in Ter Apel en legde de wijde omgeving daarvan vast in honderden etsen. Met steun van het Hesse Fonds en de provincie Grooningen zijn deze gedigitaliseerd en – als de belanghebbenden daar toestemming voor geven – verschijnen deze straks allemaal online:

Westerwoldse turfschuur of vervallen hut, 1940:

In het veen, 1928: enkele veenarbeiders steken met hun petten boven de afgraving uit, evenals een jacobsladder die de kluiten naar een malerij op stoomkracht vervoert, die ze tot hoog-calorische baggels voor huisbrand plat:

In een afzonderlijk kabinet hangt het werk van Ploeg-kunstenaars, zoals deze veenarbeiders van Johan Dijkstra. Uit hun put met hoogveen is de bovenste laag (bonkveen) al verwijderd – die gaat straks weer door het onderliggende zand dat ermee tot dalgrond verwerkt word. Naar onderen toe wordt de turf steeds donkerder en beter voor huisbrand:

Of die veenarbeiders net als hun collega’s op de klei, ook aan éénschaftsarbeid deden, weet ik niet, maar misschien hadden ze bij hun woning ook wel zo’n grote moestuin, waarop ze dan vooral ’s middags werkten. Van Johan Dijkstra is dit kleurige doek van het huis bij de Rhederbrug (oostkant Bellingwolde), bewoond door de landarbeider of dagloner Geert Sandjer: