Geloof, hoop en liefde in Loppersum

De derde kerk die ik op Open Monumentendag bezocht, was die van Loppersum. Daar staat de fantastische grafzerk uit 1576 van Maria van Selbach, weduwe van de lokale borgbewoner Roelof van Munster. Zij was de dochter van een drost van Drenthe, wat enige kapitaalkracht doet vermoeden. In elk geval moet die steen een klein vermogen hebben gekost.

Oorspronkelijk was het een platte deksteen, maar hij is rechtop tegen een muur gezet. Een centrale voorstelling met zinnebeeldige vrouwenfiguren wordt omgeven door veertien familiewapens, waarvan de meeste totaal afgesleten zijn:

Onder de centrale voorstelling vinden we Maria’s naambordje:

Die centrale voorstelling is er een van geloof, hoop en liefde en hierop zijn de ietwat naïef ogende, klassiek aangeklede figuren ook wel behoorlijk afgesleten, maar niet tot in het onherkenbare. Rechts het geloof.:

In het midden de liefde, die uiteraard boven alles uitsteekt:

En links de hoop, opmerkelijk genoeg met een omgekeerd anker, waarvan ik vermoed dat er betekenis aan moet worden gehecht, al weet ik niet welke:

Doet het omgekeerde anker denken aan het wapen van Texel, een nog wel zichtbaar helmteken van een der families in Maria’s voorgeslacht laat zich associëren met de bandana-dragende morenkoppen in de vlaggen van Corsica en Sardinië. Betreft het misschien een Afrikaan of een slaaf? Voor koloniale connecties lijkt het wat vroeg, maar wie weet liep er een lijntje naar de koning van Hispanje, in wiens rijk de zon niet onder ging.

Een kerk tjokvol kunstschatten: die van Stedum

Gister eindelijk eens kunnen rondkijken in de kerk van Stedum, met die van Midwolde, Pieterburen en Zandeweer behorend tot de mooiste dorpskerken van Groningerland. Niet toevallig waren dit ook alle vier kerken van gemeenten waar jonkers het in de zeventiende en achttiende eeuw helemaal alleen voor het zeggen hadden.  Ze maakten hun kerken volledig dienstbaar aan hun representatie.

De forse toren die oorspronkelijk los van de kerk stond:

In de kerk vallen meteen de rouwborden van de jonkersfamilie Clant op. Deze is voor Elisabeth Clant, wed. Lewe van Kantens::

Ze had een Mepsche in haar kwartieren:

Magnifiek paneel met houtsnijwerk van Jan de Rijk (ca. 1700) op de orgelbeun:

Links een wat vermoeid ogende wildeman of Hercules met knots:

Rechts een Nederlandse of vrijheidsmaagd met speer:

Wapen Gockinga – adelaar spant voetboog en moet nog uitkijken dat hij zichzelf de pijl niet door de kop jaagt:

Op de gewelven schilderingen uit de vijftiende eeuw. De symbolen voor de vier evangelisten:

Heraut met klaroen. Doordat de schilder het geluid zichtbaar heeft willen maken lijkt de mond van het instrument wel wat op een douchekop:

Een collega van hem heeft een soort van proto-trombone:

Links draak, rechts engel met harp:

Hert, vluchtend voor de jagers:

Zeemeermin, die je eerder in Uithuizermeeden zou verwachten:

Engel met een voor mij onbekend blaasinstrument:

Griffioen kreeg hier een hanekop:

Kaïn en Abel vechten het uit:

Een sip kijkende bisschop:

Adam en Eva tijdens de zondeval. Vraag me dan altijd af waarom in het paradijs de schaamte bedekt moest worden:

Grappig haantje:

Samson en de leeuw:

Doedelzakspeler doet aan schoenmode mee:

Het lachen zal dit zwijn wel gauw vergaan:

Zwaardvechter heeft draak bij de neus:

Op het koor het door Rombout Verhulst gemaakte grafmonument (1672) voor Adriaan Clant, een van de Nederlandse onderhandelaars bij de Vrede van Münster (1648):

Hij ligt erbij of hij zo kan opstaan:

Gevleugelde draak als schildhouder:

Engeltje met toorts en doodskop:

Bij de uitgang dit vaandel van een lokaal legertje uit 1788, het jaar van een nu totaal vergeten  vergeten oranjeterreur:

Amsterdamse school in Onderdendam

De gereformeerde kerk aan het Boterdiep in Onderdendam heeft een markant torentje, waarop dat kruis vast een veel latere toevoeging vormt::

De deuren stonden uitnodigend, om niet te zeggen wagenwijd open:

Glas in lood:

Bankjes in het licht 1:

Bankjes in het licht 2:

Redelijk druk hier vanwege Open Monumentendag:

Achterin was op een verdieping voor de gelegenheid een stijlkamer met Amsterdamse schoolmeubels ingericht:

Zithoek met theekast en klok:

Eetkamer:

De samenstellers van de expositie waren niet helemaal consequent geweest – bij het art décotheelichtje zagen we bijvoorbeeld Jugenstil-aardewerk:

Maar dat is gekniesoor. Ongetwijfeld hebben vrijwilligers hier veel werk in gestoken. Er stond prachtig spul, zoals deze linnen?kast:

Weer afgedaald zijnde in het schip van de kerk nog even het orgel aanschouwd:

De kerk van de Friese kampvechters. En een hijgend hert

De toegangsdeur is zo te zien wel eens tegenaan getrapt:

Eerst maar eens een rondje eromheen – de kerk van Westerwijtwerd oogt dan nog vrij gewoon:

Aan de achterkant zat ooit een halfronde koorafsluiting, een romaanse absis als in Oldenzijl, maar die is in de negentiende eeuw vervangen door een rechte muur:

Bij het koor dit Jugendstil-grafmonument voor onbekende personen:

Magisch momentje: terwijl ik het schip binnenkwam, fladderde een vlinder voor me uit in een streep zonlicht voorbij de orgelbeun. Helaas wilde het beestje niet in dat zonlicht blijven fladderen of anderszins poseren. Hij kon ook hoog komen gezien de gewelven – baksteengotiek in diverse metselverbanden:

Was helemaal vergeten dat hier de befaamde muurschildering uit het begin van de veertiende eeuw te zien is van de twee Friese kampvechters, verbeeldende de strijd tussen Goed en Kwaad. Let speciaal ook even op hun kapsel, dat tegenwoordig  weer in de mode is bij vooral voetballers en voetbalsupporters

Welke nou Het Goede vertegenwoordigt?  Rechts de zwaardvechter met zijn ronde schild:

En links een krijger met ‘kletsie’ of lans. Zo’n kletsie zou ook heel multifunctioneel gebruikt kunnen worden als polsstok, maar daarvoor lijkt me dit exemplaar toch wat te kort. Maar misschien heeft de restaurator een stuk niet terug kunnen vinden? Hoe de aanhangsels van ’s mans schild werken, is me ook een raadsel: 
Nont, of een Friese vechthond:

Op het koor onder meer het graf van Anna Cnol, die in 1646 overleed. Als wapen voerde ze een edelhert dat uit een bos tevoorschijn springt (naar Psalm 42?):

Simpel ‘gefiguurzaagd’ koorhek, dat misschien een gesneden empire-exemplaar verving:

Dubbele vergrendeling bij de toren: