Een zondvloed aan de Meeuwerderweg

De website is helaas alweer uit de lucht, maar er stond een totaal onbekende en zeer bijzondere foto uit 1924 op van een ondergelopen Meeuwerderweg – ziehier een grote en opschaalbare versie.

Doordat de kleine huizen op de foto allemaal gesloopt of samengevoegd en opgetopt zijn, is de situatie nu nog slechts aan de hoge panden te herkennen. Dan gaat het met name om het blok met het balkonnetje rechts van het midden, waarin nu Café Merleijn zit, en de puntdaken centraal in de verte, die bij de Frederikstraat horen.

De blik is zuidwaarts gericht. Getuige het hekje rechts op de voorgrond stond de fotograaf een meter voorbij de hoek van de Jacobstraat. Links zien we het hoekje van de Joachim Altinghstraat, waar zich nu DA-drogisterij Wildeboer bevindt. Voor het pandje staat nog een Jugendstil-achtige telefoon- of telegraafpaal. Op de plek van de kleine woningen rechts bevinden zich nu onder andere het Kaes- en Stoethuus, de Tabaksgemak, de Mitra en biologische winkel De Ingen.

Dat er ook indertijd in de pandjes hier al middenstand zat, laten de uithangborden zien. Op de uitvergrote foto zijn de opschriften gedeeltelijk leesbaar, maar met wat hulp van het Groninger Adresboek van 1924 is het hele strookje mooi in kaart te brengen:

• 103 – D. Brouwer, ‘fijnwasscher’ met een machinale was- en strijkinrichting;
• 105 – wed. J. Bakker (vaag in de deuropening te zien, de besnorde man aan de stoeprand met de bretels over zijn overhemd zou haar zoon kunnen zijn);
• 107 – H. Carels, kapper (de man met vlinderstrik en giletje, achter hem staat waarschijnlijk een klant);
• 109 – C. Born, in boter, kaas en eieren, fijne vleeswaren, wijnen en likeuren;
• 111 en 113 – H. van Nieff, vishandel, tevens karrenverhuurder en schoorsteenveger (de karren zullen op de binnenplaats achter hebben gestaan);
• 115 – R. Nieborg, werkman;
• 117 – wed. L. van der Wal;
• 119 – wed. W. Grol, magazijn voor gemaakte en gebreide manufacturen (haar inwonende zoon was chef in een tricotagefabriek, vermoedelijk die van Reinier Muller, achteraan de Meeuwerderweg);
• 121 – J. Benus, kruidenierswaren in ‘De Hoop’;
• 123 – wed. B. Oosterveld, suikerwaren.

Links en voorbij de Joachim Altingstraat zaten hier:

• 108 – R. Thiescheffer in wollen garens en tricotages;
• 110 – J. Strikwerda, stoker;
• 112 – G. Sekuur, groentehandel;
• 114 – wed. J.E. Wolff;
• 116 – J. Kamphuis, horlogemaker.

Iedereen kwam de winkels en de huizen uit om zich te laten vereeuwigen, in totaal staan er zo’n zeventig mensen op de foto. Opmerkelijk is, dat de mannen bijna even vaak petten als hoeden dragen, een teken dat de buurt ook toen al een gemengde bevolking kende. Wel staan de hoeden achteraan – ze kwamen wat later – en behoren de petten meest toe aan mannen die bij de gemeentereiniging werkten. Midden op de weg zette de dorpsgek twee kratjes in het water neer, waarop hij soldatesk met een bezem over zijn schouder poseert. Links van hem een slagersbakfiets. Op de achtergrond zien we vooral vrouwen, waarvan een enkele een kind op de arm draagt. Rechtsonder zijn dan nog enkele duimafdrukken te ontwaren van de onbekende fotograaf.

Om precies te zijn dateert de foto van vrijdag 18 juli 1924. Klokke drie uur die middag goot een “ware wolkbreuk”, “zooals sedert vele jaren hier niet is waargenomen”, “geweldige watermassa’s” uit over het centrum en het zuiden van de stad. “Bij bakken viel het water uit de lucht.” Zelfs op hooggelegen plekken, zoals de Grote Markt en de Vismarkt, bereikte het de stoepranden.

Trams waadden er langzaam doorheen. Overal zag je kinderen met papieren bootjes in de weer, en winkeljongens fietsten met hoog opgestroopte broekspijpen. Het lager gelegen Zuiderdiep stond zelfs van gevel tot gevel blank. Hier liep het water het souterrain met de drukkerij van het Nieuwsblad van het Noorden binnen, zodat de machines er binnen de kortste keren een meter in stonden. Aanvankelijk wilde de brandweer de krant helemaal niet helpen, ook niet tegen vergoeding, en daarom wendde uitgever Hazewinkel zich tot de burgemeester, die de spuitgasten een dienstbevel gaf. Heel veel papier bleek intussen bedorven. Pas ’s avonds om negen uur gingen de eerste kranten naar de abonnees in de stad.