Toorop – Cremer 1 – 0

Zondag opende in het Groninger Museum de tentoonstelling met zeegezichten van Jan Cremer. Tegelijkertijd was er Open Museumdag en konden de bezoekers helemaal gratis en voor niets die schilderijen al voor de opening bekijken. In de zaal rook het flink naar verf, die was op meerdere doeken overduidelijk nog niet droog, en naar ik vandaag hoorde, plamuurde Cremer veel van zijn pasteuze werken pas het laatste jaar bij elkaar. Een echte deadline-junkie, zullen we maar zeggen. Niets op tegen, want dat ben ik ook.

Op de site van het Groninger Museum vindt men uiteraard de nodige ronkende promopraat voor Cremers’ zeegezichten :

“Het onderwerp sluit aan bij het artistieke temperament van de kunstenaar en zijn natuurlijke hang naar vrijheid. (…) In de zeeserie grijpt Cremer terug op een oerthema dat in de poëzie, literatuur en schilderkunst een eeuwenlange traditie kent en omgeven is van dromen, sentimenten en angsten. Cremers zeeën nodigen niet zo zeer uit tot mijmeren over leven, dood, eindigheid en oneindigheid, maar laten de gebalde krachten van natuur en schilderkunst ervaren.“

Kuch. Ik vond er eigenlijk niet veel aan, moet ik zeggen. Bovenstaand werk bijvoorbeeld, ‘Atlantic’, deed me eerder aan een star berglandschap denken, dan aan de dynamische zee. Volgens het Groninger Museum staan de doeken van Cremer “in de traditie van de abstract-expressionistische schilderkunst die in de jaren vijftig in Nederland mede door hem werd ingezet en aangevoerd“. Dat wil ik best aannemen. Maar ik denk ook dat Cremer heel goed gekeken heeft naar ‘De Zee bij Katwijk‘, een werk van Jan Toorop uit 1887 in het Rijksmuseum (zie onder). Maar waar Cremer met veel krachtpatserij glansrijk naast de beweeglijkheid van de zee grijpt, wist Toorop die met forse streken en toch subtiel op zijn doek te krijgen. Vandaar dat voor mij de meester de epigoon verslaat. Toorop – Cremer, 1 – 0.