Vervallende gevelstenen
Geplaatst op: 26 mei 2006 Hoort bij: Stad nu, Stad toen 12 reacties
Een lichte casus. Aan het Schuitendiep is er dit bruine paard, dat met zijn blauwe manen bijna weggelopen lijkt uit een schilderij van Franz Marc. In de zeventiende eeuw was hier het domicilie van brouwerij ‘Het Witte Paard’, maar de huidige eigenaar besloot het hele pand wit te schilderen, en om weer contrast te krijgen, moest het paard blijkbaar maar andere kleurtjes.
Deze steen van de voerman en wagenverhuurder Sikke Joestens (1762) werd jaren geleden opnieuw ingemetseld in een stuk nieuwbouw aan de Nieuweweg zuidzijde, op de hoek van de Pluimersgang. De tekst –
De wel de weg bespoort
En rit des Heeren wegen
De rit bliemoedig voort
Godt laat hem nooit verleegen
– is nog net leesbaar, maar niet lang meer.
Aan de Steentilstaat is het verval al zover voortgeschreden, dat de achttiende-eeuwse tekst bijna voor de helft niet meer leesbaar is. Er lijkt ook weinig reliëf in de steen te zitten, het woord “karelaars” (= kakelaars) lijkt me om die reden een noodgreep bij een eerdere restauratie. Deze steen is reddeloos verloren als er niet ingegrepen wordt. Nog even de tekst:
Wat wort er meenig mensch
Geschonden en belogen
Van so veel kakelaars
Die selve niet veel dogen
Het was te wenschen
Dat alle menschen
haar selve eerst bekeken
Eer dat sie quaat
Het sie vroeg of laat,
van een ander quamen te spreken
En ook hier aan de Westerhavenstraat, bij deze van onder wijd uitlopende ton, waarschijnlijk een boterkarn, lijkt me een interventie niet ondienstig, als men tenminste het verval wil keren dat teweeggebracht werd door een lekke waterafvoer, vorst, en steenbrekende plantjes.
Helaas heeft Groningen geen vereniging die zich bezighoudt met de opsporing en restauratie van dit soort ornamentjes. Amsterdam heeft wel zo’n club, en daaraan zie je volgens mij het verschil in houding ten opzichte van historische overblijfselen. In Groningen schat men die veel minder op waarde.
Terwijl hier in de provincie wel de know-how aanwezig is om die dingen op te kalefateren. Bertus Onderwater, een steenhouwer in Schouwerzijl, maakt immers nieuwe gevelstenen. Net als zijn collega Hans ’t Mannetje, al woont die wat verder weg, in Zutphen.
Tot slot, voor de echte liefhebbers, nog even het boek van Herman Sauer.
groninganus 
Ik kan mij een Klokhuis-uitazending herinneren over het restaureren van gevelstenen, knap werk, er kan nog een hoop. In Amsterdam uiteraard.
De onderste gevelsteen doet me ineens denken aan het hoorspel dat ik mij meende te herinneren uit mijn jeugd: het huis met de gekroonde karnton. Het blijkt nog te bestaan ook.
Harry,
In 1997 heeft Edward Houting een boekje samengesteld met alle gevelstenen in Groningen. Hij wilde daarmee ‘een aanzet geven tot de belangstelling voor en behoud van deze historische objecten’. Als sponsoren noemt hij o.a. het Anjerfonds, de Commissie van Spijsuitdeling, de gemeente en de Stichting Stadsherstel.
Zou het zinvol zijn jullie wethouder Dijkstra op te roepen op dit punt actie te nemen? Kan hij tegelijkertijd uitvoering geven aan de toezegging van zijn voorganger op EZ om straatnaamborden van een onderbord met een naamsverklaring te voorzien. In beide gevallen zou den de Vrienden van de Stad Groningen een rol kunnen spelen.
Vriendelijke groet, Kor Feringa.
Ik denk dat zo’n actie voor de gevelstenen zeker zinvol is, Kor.
Heb nog even de tekst van de steen in de Steentilstraat uit dat boekje gehaald, Kor.
Zat info te zoeken over gevelstenen die ik op de foto had gezet en natuurlijk weet jij er meer van :-). In ieder geval van 1 steen. Nu moet ik nog even verder zoeken naar de gevelstenen van de Frieslandbank op de oostwand van de Grote markt. 🙂
Het zou mooit zijn als Groningen er ook wat mee doet om de stenen te behouden.
Groetjes,
@Zakina,
Van de Frieslandbank heb ik ook een hele serie. Deels genomen toen de tribune er stond voor de opgraving…
@ Dus ergens op jouw log heb je daar ook info over? Zoja, in welke maand moet/kan ik zoeken?
@Zakina,
Die serie heb ik nog niet geplaatst.
@ Dan zijn we daar gelijk in 🙂 Ik houd je log voorlopig in de gaten
dag Harry,
de gevelsteen met het witte paard ( blauw op de foto): weet je welk huisnummer hierbij hoort ?Ik vermoed dat de hele gevelsteen weg is.
Ik ben me aan het verdiepen in binnenstad oost. Vandaar de vraag.
Hij lijkt er inderdaad niet meer te zijn. Er zat destijds een studentenvereniging in het pand, meen ik me te herinneren, en aan de driepotige vlaggenvoet op de gevel te zien ging het om nr. 74, nu het gebouw van Unitas (niet perse dezelfde club):
https://www.google.nl/maps/@53.2177553,6.5736889,3a,27.5y,29.41h,93.48t/data=!3m6!1e1!3m4!1su-DeuphCW2kaT-C1hqTm7g!2e0!7i16384!8i8192?hl=nl&authuser=0
Als je de tijdlijn bekijkt, zie je dat hij er in mei 2014 nog zat, maar rond mei 2016 is hij verdwenen. De stuclaag was toen afgebikt en de gevelsteen is niet teruggekomen.