Blinde kaart van Groningen
Geplaatst op: 29 april 2007 Hoort bij: Ommelanden Een reactie plaatsen
Van Zoutkamp, Zuidhorn, Usquert en Uithuizen herinner ik me niet eens dat we die plaatsnamen in de vierde klas uit het hoofd moesten leren. Appingedam en Delfzijl zullen wel op het lijstje hebben gestaan, maar geen spoor in mijn memorie van een rijtje, waar ze deel van uitmaakten. Het lekkere opdreunen begon pas bij Hoogezand, Sappemeer, Veendam, Wildervank, Winschoten, Oude Pekela, Nieuwe Pekela, en Stadskanaal. Maar waar is Wildervank hier gebleven? En wat doen Muntendam en Musselkanaal op deze blinde kaart?
Ze hangt in een streekmuseum te Zevenaar en een Arnhemse uitgever gaf haar in 1925 uit. Misschien dat dat de wat andere keuzes verklaart. Voor de aardrijkskunde van het Koninkrijk der Nederlanden bestond er kennelijk geen canon of nationaal voorschrift, of die moeten aan veranderingen onderhevig zijn geweest.
groninganus 
Ook ik ken ze nog, die kaarten. Het heeft overigens wel bij onze generatie (gok ik maar want geen idee hoe oud Gelkinghe is) er voor gezorgd dat we ook écht weten waar plaatsen liggen en welke richting je op moet voor het Noorden. Want kaartlezen kan ik, als geen ander! (Beter nog dan Peer zelfs).
OT: Ik moest erg lachen om je reactie op mijn zeil-log, ik kan me niet aan de indruk onttrekken hier met een echte zeilfananaat te maken te hebben. Overigens wist ik meteen wat een tweebak was, Peer niet. Maar die spreekt van huis uit dan ook geen dialect. 😉
@Dondersteen,
Volgens mij zijn we van dezelfde generatie. En ik heb een paar keer een zeilkamp meegemaakt, vroeger, maar daar verder nooit meer iets mee gedaan, behalve dan dat ik wel eens verslagen van wedstrijden lees. Tweebak is van origine een algemeen Nederlands woord voor beschuit (een dubbel gebakken goedje), alleen overleefde het in het Gronings (als twijbak) en nog wat andere dialecten, terwijl het in het algemene Nederlands in onbruik raakte.
Zie ook de WNT:
Tweebak
Hoogduits – zwieback
Fries – twiebak
Komt na het woordenboek van KUIPERS [1918] alleen nog voor in het Groningse woordenboek van Klaas TER LAAN [1952]. OVERDIEP, Wdb. Katwijkers [1949] vermeldt â€tot voor 50 jaar in gebruikâ€.
– Zeker baksel van tarwe- of roggemeel dat tweemaal gebakken is, en tengevolge daarvan hard of bros is geworden; bep. scheepsbeschuit.
Overigens is een van de Latijnse namen ook leuk: panis nauticus
Nog een gezegde uit Groningen: Je kunt hem met een tweebak den hals afsnijden, je kunt hem wel z’n hals afsnijden met een beschuit (d.w.z. hij is een sukkel).
Die blinde kaart is een rare, de ‘echte’ zag er heel anders uit, ik zie hem nog voor mij. En het rijtje Hoogezand-Sappemeer enz is er bij mij in Geleen precies zo ingeheid, toch een soort van canon dus.
Mijn zus heeft ooit als aardrijkskundejuf een hele zooi van die kaarten meegekregen toen de school het rommelhok opruimde.
Wie heeft voor mij het hele rijtje Hoogezand-Sappemeer (dus ook wat eraan vooraf gaat)? Ik heb het nooit geleerd of ben het vergeten, en heb het nu ineens nodig. Dank!