De eerste crèche van Groningen

In het voorjaar 1902 kwam er in Groningen een vereniging tot stand die kinderbewaarplaatsen wilde gaan oprichten. Het doel van deze vereniging was om

“kinderen van wier moeders het bestuur weet, dat ze uit werken moeten gaan om in de behoeften van hun gezin te voorzien, gedurende een gedeelte van de dag veilig op te bergen”.

Tot dan toe hadden zulke ongehuwde of gescheiden levende moeders de keus om ofwel thuis te blijven, ofwel uit werken te gaan. Dat was een keus tussen de duivel en Beëlzebub. Want in het eerste geval leed hun gezin gebrek en kwam het mogelijk ten laste van de armenzorg. Terwijl de moeders in het tweede geval de zorg van hun allerjongsten bijvoorbeeld moesten overlaten aan de iets oudere broertjes en zusjes, waarbij ze dan de kans op huiselijke ongelukken zoals verbrandingen – die vaak voorkwamen – op de koop toe moesten nemen.

Het bestuur van de kinderbewaarplaatsenclub, met notabele dames als mevrouw Schilthuis-Van Mesdag en mevrouw Van Rhijn-Kruyt, ging voortvarend te werk. Al in 1903 kon het de eerste crèche in een huis aan de Veemarktstraat openen. Dit pand en de toezichthoudende “beschaafde juffrouw” kostten natuurlijk nogal wat geld en de moeders betaalden daarom ’s middags bij het ophalen van hun kinderen een kleine financiële tegemoetkoming.

Desondanks voorzag het huis duidelijk in een behoefte. Hoewel de juffrouw de kinderen vaak moeilijk uit elkaar kon houden, voldeed ze goed. Weldra heette het dat de crèche “altijd, vooral in de morgenuren en ook wel later op den dag, goed bezet [is] met kleine gasten”. Probleem was, dat alleen moeders die niet al te ver van de Veemarkt af woonden er gebruik van maakten. En daarom vatte de vereniging het plan op voor nog een crèche in het noorden van de stad.

Er kwam een geldinzamelingsactie en in het kader daarvan maakte D. van Veen Jzn. foto’s in de Veemarktstraat. Op de interieurfoto is duidelijk te zien dat de opgevangen kinderen meest nog nauwelijks peuters zijn. De al al veel langer bestaande bewaarscholen richtten zich kennelijk op wat oudere kinderen.

De fondswervingsactie was overigens een éclatant succes en met haar vruchtenbazar in de Harmonie het gesprek van de dag in de stad. Met de ruim 5000 gulden opbrengst kon het filiaal per 1 februari 1905 opengaan. De juffrouw daar zou 225 gulden verdienen, met de kost en inwoning toe. Het salaris van de juffrouw aan de Veemarktstraat zal daar niet onder hebben gelegen.

In het pas opgerichte, rijk geïllustreerde tijdschrift Het Noorden blikte Ome Willem, een oud-Groninger, tevreden terug op de fondswervingsactie. Hij vond het

“toch ook wel een pleizierige gedachte, dat mijne vaderstad weer eens een goed voorbeeld heeft gegeven aan andere Nederlandsche steden, waar zulke Crèches niet bestaan”.