‘T Schrijfbretje van Tolsum gaat op reis
Geplaatst op: 21 november 2007 Hoort bij: Geschiedenis 11 reacties
Het ging vandaag naar Oxford, dit “unieke” houten voorwerpje uit het begin van onze jaartelling. Daar moet nieuw onderzoek de Latijnse inscriptie “onthullen” die erop staat. Hetgeen dan een eind zou maken aan een tweeduizend jaar oud “mysterie“.
Maar is dit schrijfplankje, bijna honderd jaar geleden aangetroffen in een wierde bij Franeker, en sindsdien bewaard in het Fries Museum, werkelijk zo uniek? Het persbericht rept ook van “moeilijk leesbare schrijfplankjes” meervoud, en zet die kwalificatie uniek daarmee zelf al op losse schroeven. En inderdaad, zelfs in Nederland zijn er wel meer van zulke schrijfplankjes gevonden. Ook met ingekraste tekst. Dat uniek zal dan wel bedoeld zijn als uniek voor Friesland.
Onthullen van mysteries doet het ook altijd goed in oudheidkundige persberichten. Zo’n mysterie was de tekst anders niet, tot voor kort. Want van 1917 dateert al een “lezing” van de letters in het hout, alleen twijfelt het Fries Museum daar nu kennelijk aan en wil het “duidelijkheid scheppen” in een discussie waarover het ons verder niet inlicht.
Dat die discussie echter helemaal nog niet zo lang speelt blijkt uit een website van de tentoonstelling ‘Superterpen’ die datzelfde Fries Museum een paar jaar geleden organiseerde. Volgens die website heet de tekst nog gewoon een koopcontract van een koe:
“De Romein Gargilis Secundus koopt voor 115 zilveren munten een koe van Stelus. Getuigen van deze verkoop zijn de Romeinse handelaar Cesdius en Mutus Adetus.”
Het schrijfbretje wordt door die website ook niet op “de eerste eeuw na Christus” gedateerd, zoals het persbericht dat doet, maar “tussen 0 en 300”. Maar met zo’n datering kan je natuurlijk niet reppen van “oudste schriftdocument van Nederland”.
Ben wel benieuwd of de bedevaart van de Friese oudheidkundigen naar Oxford ook nog werkelijk nieuwe inzichten oplevert.
groninganus 
Mysterie of niet, toch leuk dat dat plankje er nog is. Had die koe moeten weten! Naar Oxford!
Titus Cesdius was centurion van het vijfde legioen (Legio V Alaudae) uit Xanten dat tot 70 n.Chr. heeft bestaan en mogelijk in de strijd tegen Julius Civilis ten onder is gegaan.
Mutus Admetus was centurion van het eerste legioen (Legio I Germanica).
Tussen 14 n.Chr. en 43 n.Chr. lijken het eerste en vijfde legioen gelijktijdig in Xanten gelegerd. Rond 43 werd het eerste verplaatst naar het legerkamp Bonna (Bonn) waar het versterkingen aanlegde.
De akte uit Tolsum lijkt ouder dan algemeen wordt verondersteld (50-55 n.Chr.).
En wat er uiteindelijk gevonden werd is hier te lezen: http://www.friesmuseum.nl/index.php?id=2737
@Lolke,
Bedankt!
Heinsius heeft zijn mening over het schrijfplankje van Tolsum herzien en komt nu ook tot andere inzichten: https://drive.google.com/file/d/0B1472igjqMwJWjA0NXNFcGJERFU/view
En wat er gevonden werd in Oxford is hier te lezen: https://www.tolsum.nl/
Die link geeft de waarschuwing:
“Er is een probleem met het beveiligingscertificaat van deze website”
Via Google zoeken op de substantie geeft echter normaal:
http://www.tolsum.nl
Harry Perdok doet weer of snapt het niet.
Verklaar u nader. En graag een beetje civiel alstublieft.
Als het koop is, zou het een contractus consensus zijn, dan moeten de twee partijen het willen en er mee instemmen. De Groningers Perton en Heinsius moeten hun huiswerk overmaken. Wat denk dat nou toch weer?