Stadsgezicht Zuiderdiep
Geplaatst op: 16 april 2008 Hoort bij: Kunsten, Stad toen 26 reacties
Schilderijtje op de kop getikt van het Zuiderdiep, toen dat nog een open vaarwater was, dus zoals het er voor 1880 bij lag. De kijker staat ongeveer voor café De oude Wacht en heeft de blik gericht naar het oosten. Centraal in de voorstelling bevindt zich de Oosterpoortenboog met daarachter het voor Groningen zeer hoge, want maar liefst vier etages tellende, zeventiende-eeuwse pand op de smalle kop tussen Kattendiep (links) en Steentilstraat (rechts). Tegenwoordig zit daar schoenenzaak Happy Walker in een art-deco pand met originele De Gruyter-tegels en glas-in-lood. Het witte pand rechts van de brug, nu muziekcafé De Hertog, heette tot voor kort nog de Koning van Denemarken, zoals ook in de achttiende eeuw, en is een van de weinige nog herkenbare panden op het doek.
Het schilderij is rechtsonder gesigneerd met: M. Hofman ’94. Deze schilder is verder onbekend. Gezien de staat van het doek zal ’t jaartal eerder 1994 zijn dan 1894. Vooral de figuren waarmee ’t stadsgezicht gestoffeerd is doen wat naïef aan, en volgens mij zijn hun schaduwen zelfs onmogelijk op die manier, omdat de zon dan uit het noorden zou moeten schijnen. Daar heb ik het werkje dus niet om gekocht. Wel om het stadsgezicht als geheel, dat waarschijnlijk een copie is naar een mij onbekend voorbeeld (foto of origineel schilderij).
—
Naschrift: Dit schilderij is fictief. Zie de reacties.
groninganus 
wanhoop!
de bestuurders.
alles moet plat en gedempt worden, want de auto’s komen er niet meer door. we leven in
een moderne wereld, begrijp het!
en dan
veel te veel auto’s, de binnenstad moet dicht voor auto’s, begrijp het!
ja, en dan als je het mij vraagt loop ik liever door het schilderij dan door de
Herestraat
tuurlijk, smaken verschillen
’t Schijnt dat er geen enkele foto en geen enkel oud schilderij bestaat van een ongedempt Zuiderdiep (en Kattendiep). Da’s raar, omdat er al vanaf 1867 gefotografeerd werd in de stad.
Misschien is de reden wel dat de omgeving van het Zuiderdiep vroeger een zeer armoedig en lelijk gebied was, waarvan je geen afbeelding zou willen maken.
In één van de boeken met oude foto’s van Groningen staat zelfs een opvallende oproep van de samensteller om te zoeken naar een foto van het ongedempte Zuiderdiep.
@Roelant,
Welk boek is dat?
Het zou dus ook nog kunnen dat dit een fictief stadsgezicht is…
Ik vind het een charmant schilderijtje. Misschien is het door een amateur geschilderd maar zeker niet slecht. Peer z’n jongste zoon is een M. Hofman. Maar hij was in 94 slechts 13 jaar jong. Dit is dus beslist niet van zijn hand. Wij gaven hem overigens wèl een Gronings stadsschilderij cadeau voor z’n afstuderen… (van Anke Slooff).
Bijzonder dat dit schilderij zo in tegenstelling is met de reactie van Roelant. Dat vraagt om verder graven lijkt me. 😉
@Dondersteen,
Dat ga ik ook wel doen. Vrijdag zal ik de map met foto’s op de Groninger Archieven eens doornemen. De boeken van Schuitema Meyer over oude stadsgezichten heb ik ook allemaal wel eesn doorgenomen, staan gedeeltelijk ook bij me in de boekenkast, maar daar herken ik deze plaat ook niet van. Dat was mede een reden om hem te kopen.
Het werkje gaat steeds interessanter worden.
Lief schilderijtje van vervlogen tijd.
met jouw beeldanalyse is niets mis, gelkinghe.
op dit doek lijkt het alsof het licht uit de oosterstraat komt, en dat is onmogelijk. nu ja, als ze een grote spiegel aan de martinitoren hadden gemonteerd misschien . nah, in die tijd…..(misschien nog een ideetje voor als het aanstaande lampionnenproject van Wenda Gu niet doorgaat).
met een beetje fantasie en een lichte draaing van het licht naar het oosten had het qua licht in de buurt van een zomers zonsopgangtafereeltje kunnen komen, maar dan hadden de schaduwen langer moeten zijn.
hoe dan ook, een prachtig beeld dat nostalgisch stemt!
Het lijkt mij toch een schilderij met heel veel fantasie gemaakt. Een mix van nog bestaande panden en neparchitectuur. Op de hoek Steentilstraat/Rademarkt zijn bijv. de bestaande panden geschilderd. Die zijn echter na 1890 gebouwd. In 1890 diende A.E. Nienhuis een bouwaanvraag in voor de bouw van 2 winkelbehuizingen op het adres Steentilstraat/ Rademarkt (zie inventaris bouwvergunningen gemeente Groningen 1863-1917 inventarisnr. 19343) Dus ruim na de demping. Het pand op de hoek Steentilstraat/ Kattendiep is ook veel te breed (drie ramen). De oude situatie (voor het huidige pand van Happy Walker laat een pand zien van twee ramen breed. Gezien de architectuur van dat pand stond dit pand er al geruime tijd voor 1880. Mijn conclusie is een fantasievolle invulling de schilder van de toenmalige ongedempte Zuiderdiep
@Harm,
Beno Hofman leek tot eenzelfde conclusie geneigd, vooral ook de huizen aan het Kattendiep linksachter.
Een aanvulling op mijn vorige reactie. Op het schilderij zie je het hoekpand Oosterstraat/Kattendiep. Vanuit de positie van waaruit de afbeelding is gemaakt is dit niet mogelijk. De rooilijk van het hoekpand op de Oosterstraat (zie kadastrale kaart van 1832) versprong richting noorden ten opzichte van de rooilijn van de panden aan het Zuiderdiep. Ook de verhouding van de wegen langs het ongedempte Zuiderdiep klopt niet als je het vergelijkt met de kadastrale kaart van 1832)
@Harm,
Scherpzinnige analyse die de doodsteek geeft aan de authenticiteit van dit stadsgezicht!
Wat treurig trouwens dat de Woonomgevingsite niet meer bestaat en opgeofferd is aan WatWasWaar.
Heb je helemaal gelijk in, Harry. Ik vind WatWasWaar zachtjes gezegd zeer gebruiksonvriendelijk. Maar goed, dat kan ook aan mij liggen.
@Harm,
Nou je bent dus lang niet de enige. Eric Hennekam, de webmaster van het archiefforum, noemde WatWasWaar op zijn weblog veruit de slechtste nieuwe archiefwebsite van 2007. Zie:
http://archieven.blogspot.com/2007_12_01_archive.html
Ben ik blij dat ik een flink aantal kadasterkaarten van de oude woonomgeving-site in mijn pc heb opgeslagen..
@Otto,
Ja, dat kan ik begrijpen. Ik heb wel die van de Oosterpoort, maar niet die van de binnenstad opgeslagen. Daar baal ik nu best van.
Gefeliciteerd met je bijzondere schilderij en de verhalen hierachter!
Weet je heel toevallig of er ooit schilderijen van de Helper kerk gemaakt zijn?
Hallo Otto,
Mocht je de bestanden van de kadastrale kaart van de stad Groningen willen delen, dan ben ik geinteresseerd. Ik heb ze ook ooit gedownload van Dewoonomgeving, maar op een of andere wijze ben ik ze ook weer kwijt geraakt.
@Moniekniek,
Ik heb er wel eens een gezien, maar dat is al jaren geleden.
Vraag me wel ineens af waar dat water nu heen gaat. Stroomt het links of rechts van dat gebouw met drie ramen breed. Er lijkt
me aan beide kanten niet veel ruimte open.
Jacob,
Links – het Kattendiep ligt als vaarwater in het verlengde van het Zuiderdiep.
dank
Gevonden! De oproep staat in het fotoboekje ‘Groningen vaar-wel’ van Kees van der Hoef uit 1981: ‘Ik heb helaas geen foto’s van het Zuiderdiep uit de tijd voor de demping kunnen bemachtigen. Wie helpt mij eraan?’
@Roelant,
Zeer bedankt, ook voor de mail!
Ik dacht dat ik dat boekje had, maar dat bleek Groningen Ahoy te zijn. Ik zal het opzoeken, er zit onderhand een aardige column in voor Stad & Lande.
Vandaag vroeg Kees van der Hoef mij of er nog foto´s ontdekt zijn van het Zuiderdiep , voordat het gedempt was, toen ik een cult. middag in Pelsterhof organiseerde over binnenvaart , schippers en schippersverhalen van vroeger, 20/4/2013
In zijn boekje ´´Groningen Vaarwel ´´, waar U aan refereert, staat een foto van het laatste gedeelte van het ongedempte ZuiderdiepZuiderdiep , v.a. de Pottebakkersrijge-nabij Oude Groninger Museum, 1905.
Joyce Huisman
Dat gedeelte werd pas in 1956 gedempt, en van de ongedempte situatie daar zijn inderdaad allerlei foto’s.