Brief van een vrouw aan haar ter dood veroordeelde man
Geplaatst op: 18 augustus 2008 Hoort bij: Geschiedenis Een reactie plaatsenRoden, 1782. De turfgraver Jan Jacobs Blaauw krijgt hooglopende ruzie met zijn landeigenaar en steekt uiteindelijk een huis en een baggelveld in de fik. Hij wordt gepakt en gaat in de boeien naar Assen. De Etstoel, de Drentse rechtbank, veroordeelt hem tot de wurgpaal – vooraf moet de beul zijn armen en benen blakeren. Vlak voordat Jan deze gruwelijke executie ondergaat, ontvangt hij de laatste brief van zijn vrouw, die inmiddels met haar kinderen bedeeld wordt door de Leekster diakonie:
Mijn tedergeliefde man,
Ik kan niet nalaten om UE dese letter nog te senden. Og ik wenste dat ik U mijn seer geliefde man nog eens sprak, maar og ik kan niet want mij dogte ik moeste ommekomen. Ik verga van hertseer als ik aan UE denk. O man, o man wat koomt ons over, dat wij soo leit. Ik moet stille zijn, maar ik wau dat ik met UE mogte swerven in vreemde landen, al moeste ik brood voor ons bidden. Og als ik denk aan alle omstandighededen waardoor gij tot dit quaat zijt gekomen, als gij het gedaan hebt mijn lieve man, dan moest ik stille wesen, maar hadt gij maar doe aan de Here U vast houden, die kon en sou onse de nootdruftigheeden wel weder besorgt hebben, maar o man waar sal ik U met troosten. Dit sijn de laaste woorden. O man, de Godt van hemel van aarde onders[t]eu[ne] Ue met zijn eeuwige armen. Ik wens o lieve man dat sterven u gewin nog mogte wesen. De moordenaar is aan het kruis nog bekeert en waar dat U maar een voorbeelt. Jehova Godt drie-enig neem dog de arme ziele van mijn ter dood verwesene man aan. O zondaars zaligende Godt. O man, ik neem voor dit tijdlijke mijn ofscheit. Ik wens dat wij malkanderen nog in den hemel mogten ontmoeten en seg UE goedenagt duisentmaal.
Verblijve UE ter dood bedroefde
vrouw Jantje Ennes
Saillant detail: achterop de brief staat het verzoek van Jantje aan de Etstoel om de kleding van haar man. Die kwam goed van pas in een huishouden dat van de steun moest leven.
groninganus 
Mooi tijdsdocument… maar zie ik dat nu goed? Ook toen al problemen met t’s en d’s? “De moordenaar is aan het kruis nog bekeert […]”. Of waren de spellingsregels toen anders? Weet iemand dat?
Wat een droevige maar geweldige brief.
@Reen,
Nederland kreeg pas na 1800 een uniforme spelling.
Bepaald zachtzinnig waren die Etten niet.
Arme mensen. Wat een ontroerend briefje.
Familie van?
Er is geen stamboom waaruit dat af te leiden valt. Bovendien zijn er zoveel verschillende families Blaauw…
Nog een leesaanwijzing: UE staat voor ‘u edele’.
Roelant,
Ik ben dat zon gewend dat ik er niet eens aan gedacht heb. 🙂
Wat een prachtig document. Die arme vrouw, dat ze toch zo van haar man moest scheiden…
Armen en benen blakeren. Wil dat zeggen de brand in deze uitersten te bewerkstelligen?
Ja.
“Tidden ha tidden” zeggen we dan wel in Fryslân. Oftewel: het is maar goed dat er in de afgelopen 200 jaar het e.e.a. is veranderd. Wat een triestheid, en al helemaal met die aanvulling er achteraan …
Ik had het documentje gelezen.
Armoe, armoe en nog eens armoe in het veen en dan gaan emoties opspelen als het lijf uitgeput is. Dat het gezin meegesleept wordt in de ellende was destijds niet te voorkomen.
Heel voorstelbaar, en gelukkig zijn de tijden nu drastisch verandert.
My ancestor Jan Jacobs Blaauw (born 1747) was married to a Jantje Ennes in 1773 in Niezijl, Groningen. How can I find out if this letter is about my ancestors? Where is the original letter now?
Thank you,
Allison Blaauw Wise
The verdict and the file can be found in:
Drents Archief
Brink 4
9401 HS Assen
Archive: Etstoel
Number of the inventory: 0085
The verdict of the judges is in nr. 8 (1782)
The file with declarations of witnesses, the letter et cetera is in nr.
9 (Informatiën en andere stukken). Ne, 9 contains 588 files, zo just ask for the files of 1782.
Maybe you can ask them to scan the whole file. But if you can’t read old Dutch, it will be a tough job I guess.
Op zoek naar mijn voorvaders, mijn oma was Dietje Blaauw uit Aduard, kwam ik Jan Jakobs Blaauw zoon van Jakob Jans Blaauw tegen en vandaag op dit gruwelijke verhaal. Ik wist reeds dat deze mensen het allemaal heel moeilijk moeten hebben gehad, “rechters” die altijd op de hand waren van de toen gevestigde orde en sadistische vonnissen delfden. Wat hebben wij het nu toch goed voor elkaar.
[…] Op de website van groninganus, al meerdere malen geroemd voor zijn prachtige artikelen, heeft een artikel geschreven over de vrouw van Jan Jacobs Blaauw, Jantje (Jantjen) Ennes; Brief van een vrouw aan haar ter dood veroordeelde man. […]