Een roedel herten in de Dollard (1660)

Maandag 21 mei 1660, 6 uur ’s ochtends. De zetbaas van de stad Groningen in het Klei-Oldambt, Ambtman Phoebus Themmen, krijgt te horen dat er vlakbij zijn woonplaats Termunten een hert bij de koeien in het land loopt. Meteen laat Themmen de verschillende boeren met windhonden bij zich komen. Ze overleggen hoe ze het aan zullen pakken en de jacht kan beginnen.

Met een ongelooflijke snelheid sprong het hert over de Dollarddijk en in de Dollard, waar het zich achter provinciaal paalwerk verschool. Toen de jagers en hun honden daar aankwamen, sprong het dier in ’t water en zwom weg. Maar een van de honden ging er achteraan en haalde het na een poosje in. De hond sprong bovenop het hert, en beet het van boven in de kop en de oren. Van zijn kant drukte het hert de hond steeds met zijn voorpoten onder water, zodat nu de hond, dan het hert kopje onder ging, Beide dieren zouden zijn verdronken, ware het niet dat een van de jagers ook in de Dollard sprong, en ze redde door de hond aan een stuk touw om de hals naar de wal te slepen.

Bloedend en proestend kwam ook het hert aan land. Omdat het beest waarschijnlijk te zwaar gewond was, werd het meteen gedood en op stokken naar Termunten gedragen. Het bleek 6,5 voet lang en 4 voet hoog. Het woog naar schatting 150 pond en het had twee hoornstronken op de kop.

Dezelfde ochtend pikte een schip een bijna even grote en zware hinde uit de Dollard op. Deze hinde bleek drachtig en werd levend en wel naar het ambtmanshuis in Termunten overgebracht, waar ze enige weken in leven is gehouden. Het jong dat de hinde wierp dronk wel melk bij haar, maar stierf toch. Dezelfde dag als de bok en de hinde werd nog een tweede bok bij de Punt van Reide in de Eems gevangen en dood op een wagen naar Termunten gebracht. De twee dode bokken en de levende hinde oogstten danig bekijks, Een menigte mensen kwam “van alle oerden en plaetsen” naar Termunten om de herten te bezien.

Ambtman Themmen stuurde de beide dode bokken naar Groningen om ze ten geschenke te geven aan het stadsbestuur. Alle vier de Burgemeesters en alle acht Raadsheren, maar ook de Syndicus, de Stadsrentmeester en de beide Secretarissen kregen een portie van het vlees. De levende hinde schonk Themmen aan de twee Gedeputeerden van Stad en Lande die dat jaar het post- en paalwerk van de Klei-Oldambster dijken kwamen inspecteren.

Naderhand maakte Ambtman Themmen een notitie van het opmerkelijke geval in zijn rechtdagenprotocol, dat door Jacob Boerema is getranscribeerd. En zo weten we dan, wat er die maandag in Termunten geschiedde.