Een glasfabriek te Nieuw-Buinen
Geplaatst op: 21 oktober 2008 Hoort bij: Geschiedenis Een reactie plaatsen
Van zo’n glasoven is er ook een schilderij, door Heijenbrock, de industrie-schilder:
De drie foto’s komen van het Flickr-account, dat het Nationaal Archief in Den Haag vanochtend heeft geactiveerd. De bedoeling is dat mensen hier hun eigen informatie aan foto’s toevoegen.
In dit geval gaat het om foto’s die de Arbeidsinspectie omstreeks 1910, 1920 maakte in de panden van NV Nieuw-Buiner Glasfabrieken v/h Meursing en Co, even over de Drents-Groningse grens. Deze fabriek, in 1845 gesticht door de veenkoloniale landbouwer Jan Meursing, was lang niet de enige glasfabriek in Nieuw-Buinen, maar wel een van de grotere.
Begin negentiende eeuw bestond er nog geen glas-industrie in Groningen en Drenthe, terwijl er wel een groeiende behoefte aan glas was, bijvoorbeeld voor de hier geproduceerde jenever. In die behoefte werd onder meer voorzien door rondtrekkende Duitse kramers. Een van hen was Johann Cristian Thöne (1792 – 1860). In 1847 vestigde hij het eerste glasfabriekje in Winschoten met kapitaal van de plaatselijke notaris en wijnhandelaar Jan Fresemann Viëtor.
In 1832 verhuisde Thöne zijn fabriek naar Stadskanaal, en in 1838 naar Nieuw-Buinen, waar de vervening net begonnen en de brandstof turf dus ruim voorhanden was De glasblazers haalde hij uit Duitsland, en de gewone arbeiders kwamen uit de omgeving. Dat gold later ook voor de andere glasfabrieken, zoals die van Meursing. Met elkaar produceerden deze ondernemingen enorme hoeveelheden glas voor alcoholica, medicijnen en kwakzalversmiddelen als Haarlemmerolie.
In de fabriek van Meursing alleen werkten in 1876 109 arbeiders (bij Thöne 261). In de jaren negentig bleken er bij Meursing 150 à 200 arbeiders aan het werk te zijn, terwijl dat in 1906 toegenomen was tot 409 mannen en 172 vrouwen. Waarschijnlijk zijn hier minderjarige kinderen bij inbegrepen – in 1896 telde men hier nog 127 van bij Meursing.
Het ging dus om een groot bedrijf. Ook hier zal wel eens arbeidsonrust geweest zijn, want er werkten de wat linksere arbeiders. In het algemeen gold voor de Nieuw-Buiner glasindustrie dat arbeiders met handen en voeten gebonden waren aan de fabrieken door contracten, huisvesting van de baas en gedwongen winkelnering.
De NV Nieuw-Buiner Glasfabrieken v/h Meursing en Co. werd in 1938 overgenomen door de Verenigde Glasfabrieken in Schiedam. In 1967 sloot die het bedrijf in Nieuw-Buinen.
Literatuur :
groninganus 
Het ziet er allemaal ook wat gevangenis-achtig uit, arme meisjes. Ik moet hierbij meteen denken aan het pauperparadijs waar, als je gezin er eenmaal terecht was gekomen, bijna niet uit te ontsnappen viel.
Als ik dat zo lees, waren de arbeiders in de glasindustrie wat betreft arbeidsomstandigheden en afhankelijkheid van de baas niet veel beter af dan de veenarbeiders.
Hé, wat een goed idee: Google zoeken naar boeken!! Als ik tijd heb, ga ik die mogelijkheid eens beter bekijken: hoe je daar in kunt zoeken. De 2 voorbeelden die je geeft, maakt die zoekmogelijkheid reuze interessant.
@Hendrika,
Google heeft wel heel veel boeken uit Amerikkaanse wetenschappelijke bibliotheken gescand en geïndexeerd, maar in de jongere titels ontbreken wegens copyright-kwesties vaak flinke stukken. De paragraaf over de glasfabrieken van Nieuw-Buinen in het aangehaalde boek over Borger, bijvoorbeeld, staat niet compleet op het web.
Wel is Google Books heel gemakkelijk als index te gebruiken bij het papieren boek. Je zoekt digitaal op een trefwoord, Google Books geeft de pagina-nummers op het scherm, en als je dan zo’n boek in de boekenkast hebt staan hoef je niet meer steeds heen en weer te laveren tussen de index achterin en de pagina’s waar het je om gaat. Bovendien markeert Google Books het zoekwoord op de wel weergegeven pagina’s met geel, wat eveneens aanzienlijk in tijd scheelt.
geachte mijnheer,
Graag wil ik informatie over het boek van de glasfabriek van nieuw buinen.
Is dit een nieuwe uitgave?Als dit het geval is zouden we hem graag willen bestellen.
Alvast bedankt.
The Readshop
Oude markt 1c
9501vk Stadskanaal
Op welk boek doelt u? Op een van de boeken die in het stukje op mijn weblog aangehaald is? Of op nog een ander boek? Door op de links onder het stukje te klikken komen de aangehaalde passages tevoorschijn. Klikt u vervolgens linksboven op de tab ‘over dit boek’ dan verschijnen de titel en verdere bibliografische gegevens.
Overigens lag een zelfstandig boek over de glasindustrie van Nieuw-Buinen nog niet zo lang geleden in de ramsj bij Scholtens Wristers in Groningen.