Memento mori momentje

Hoe dichtbij ik ook woon en hoezeer funeraire cultuur ook mijn belangstelling heeft, het was zeker zo’n 35 jaar geleden dat ik voor het laatst op de stad-Groninger Zuiderbegraafplaats kwam. Maar nu vond ik het te koud om een flink eind over het platteland te fietsen. En dus stapte ik af aan de Hereweg voor een memento mori momentje.

Die Zuiderbegraafplaats dateert van 1827, uit een tijd dat men het vanwege de kwalijke dampen niet langer verantwoord  vond om rijke stinkerds in kerken te begraven.

Er liggen mensen die stokoud werden, zoals deze Geert Adraans Boomgaard, een van de weinige Groningers die èn de Nederlandse, èn de Duitse èn de Engelse Wikipedia hebben gehaald:

Waarbij de Engelse versie nog uitgebreider is dan de Nederlandse en hem “the first validated supercentenarian case on record” noemt. Boomgaard woonde in het Lekkerbeetjesgasthuis, en niet helemaal tot zijn genoegen, zoals hier eens is vermeld. In 1895 behaagde het Hare Majesteit Koningin Emma, om zijn fotoportret ten geschenke aan te nemen, hoewel zij anders nooit zulke portretten beliefde.

Op de Zuiderbegraafplaats liggen ook piepjonge Groningers, zoals Jakob Uil, die niet ouder mocht worden dan een maand:

Er staan monumenten voor soldaten, zoals de vier schutters van kolonel Busch die in 1831 helemaal voor niets sneuvelden in de slag bij Houthalen:

En er liggen nog veel meer ongewapende burgers. Meest opvallend is natuurlijk het protserige monument van de industriëlen-familie Scholten. Elders is daar wel genoeg over te vinden, maar er staat dus ook een prachtig Jugendstil-monument naast: Op het centrale deel van het terrein liggen relatief de meeste hotemetoten, bijvoorbeeld ook hoogleraren van de Rijksuniversiteit. Op het grafmonument voor prof. Pareau, een van de drie grondleggers van de Groninger school die medio negentiende eeuw een enorme aanhang kende onder de noordelijke predikanten, vinden we een Griekse lier die zijn harmonieuze karakter symboliseert:

Even verderop het graf uit 1940 van Ruurt Hazewinkel Jzn., niet de oprichter van het Nieuwsblad van het Noorden, zoals de Wikipedia hier beweert en hier terecht weerspreekt, maar wel de man die de krant groot maakte. Op het graf staat Le Travailleur, oftewel de arbeider, een beeld van de Belgische kunstenaar Constantin Meunier dat in 1913 al, bij het 25-jarig bestaan van het NvhN, door het personeel aangeboden was aan de directeur-uitgever:

Aan zo’n beeld kan je dan zien waar, met de werkelijke oprichter van het NvhN, de wortels lagen van deze krant. namelijk in de sociaal-democratische beweging. Wortels die het blad onmiddellijk na de dood van Hazewinkel geheel en al verloochende.

De oude elite van Groningen moest natuurlijk weinig hebben van sociaal-democraten. Hun graven bevatten vaak prachtig gebeeldhouwde wapens. Hier een van een Quintus, een notabele familie die van 1766 tot na 1900 woonachtig was op huize Groenestein te Helpman:

Let op de eekhoorn in het onderste veld. Exotische fauna, namelijk olifanten, treffen we aan terzijden van het wapen der jonkersfamilie Polman Gruys, die vele hoge officieren heeft geleverd:

Het van oorsprong Hugenootse geslacht d’Aulnis de Bourouill had een soort van soepkippen in het wapen zelf, maar de wildemannen er omheen maken dat weer goed:

Tussen 1748 en 1795 was de orangistische familie Van Iddekinge de machtigste in de stad, maar het graf van een negentiende-eeuwse nazaat verzinkt langzaam in het mos:

Sic transit gloria mundi. Maar het kan nog erger:

Ook aan jongere graven knaagt de tand des tijds reeds:

Zo wandelen de letters op een graf van de gerenommeerde kleermakersfamilie Gombert:

Nee, ik laat me cremeren. Dan hebben mijn verwanten ook geen omkijken naar een graf.

Met dank voor uw aandacht nog dit vergeten collecte-schaaltje met munjes onder water: