Nuis eert Ate Doornbosch

Op mijn vijftiende of zestiende was ik een keer ziek van school en luisterde ik naar de radio. Er kwam een fascinerend programma voorbij, ‘Onder de Groene Linde‘ geheten, met allemaal oude, authentieke volksliedjes. Deze waren bij ouden van dagen opgenomen door ene Ate Doornbosch, die het programma ook presenteerde. Zijn veldopnamen werden afgewisseld met bewerkingen door de Vlaamse folkgroep ’t Kliekske. Het programma verhuisde weldra naar een buitenschools uitzendtijdstip en nog jarenlang bleef ik er naar luisteren, hoewel ’t ook nadien nogal eens van uitzendtijdstip wisselde. Ook kocht ik de meeste platen van het Kliekske. In een kast hier staan nog steeds 6 van hun 8 LP’s.

Dat Ate Doornbosch, nu 83, uit Nuis kwam, weet ik pas sinds kort. Vanmiddag vertelde hij in zijn geboortedorp over zijn jeugd, bij het genoegelijke eerbetoon dat hem er te beurt viel. De volksmuziek bleek hem met de paplepel ingegoten. Rond 1930, zo moet men weten, hadden pa en moe Doornbosch nog geen waterleiding, maar er was wel een regenput bij het huis, die het allerlekkerste water van de hele buurt leverde. Daarom kwamen de nabers er graag een emmertje pompen, en dan werd er ook gezamenlijk gezongen, bijvoorbeeld ‘Van een Engels koopman, zo rijk en machtig‘. Pas veel later zou Doornbosch merken dat sommige regels enigszins verbasterd waren, Zo bleek de regel “Ik bemin de dochter” bij hem thuis getransformeerd tot “Ik ben de dokter”.

Als jongen dankte Ate Doornbosch zijn muzikale vorming vooral aan een inwonende, oudere neef, Boy, die hem piano leerde spelen en een flink stuk muziektheorie bijbracht. Rond 1950 kwam Doornbosch bij de afdeling lichte muziek van de VARA terecht, waar hij zich ergerde aan de hele nette en secure, ‘onpompachtige’ behandeling van volksliedjes door koren en orkesten. Hij stelde voor om wat aan mondeling overgeleverde liederen te doen, wat accoord was. Maar deze werden eerst nog wel nagezongen, en vanwege zijn accent mocht Doornbosch dat programma aanvankelijk ook nog niet zelf presenteren. Daar waren omroepers voor. Pas na verloop van tijd werd het echt helemaal zijn programma, in totaal zijn er zo’n 1300 afleveringen van ‘Onder de Groene Linde’ geweest, de serie heeft van 1957 tot 1993 gelopen.

Zijn geboortedorp heeft de ethnomusicoloog en radioman vanmiddag geëerd met een bankje dat zijn naam draagt. Het staat bij het dorpshuis onder een stel nog niet helemaal groene leilindes en de ingebruikneming geschiedde onder de tonen van het Gronings Volkslied:

In de kerk, tegenover het dorpshuis, speelde ’t Kliekske een geanimeerde set met onder andere de Reuzendans:

Tegenwoordig spelen ze vooral voor schoolkinderen, vertelde Herman Dewit. Misschien dat ze daarom nauwelijks op Youtube vertegenwoordigd zijn? Wel vond ik daar:

• Een docu van Omrop Fryslan over Ate Doornbosch en de Friese folkscene
• Herman de Wit in een museum voor volksmuziekinstrumenten
• ’t Kliekske van de jaren zeventig