Een vrouwspersoon, kundig in allerhande wetenschappen

Vlak voor de september-vrijmarkt van 1758 arriveerde er een vrouw in Groningen, die waarschijnlijk afkomstig was uit (de buurt van) Darmstadt in Hessen, Duitsland. Naar eigen zeggen was zij kundig op velerlei gebied. Zo produceerde ze bijzondere lakken en vernissen, maakte ze bloemen en fruit van was en fabriceerde ze middeltjes tegen wratten, sproeten en de indertijd redelijk vaak in huizen voorkomende wandluizen. Bovendien gaf ze les in het onder de knie krijgen van al haar tips en truuks. Dat waren er nogal wat – haar advertentie in de Groninger Courant viel op door de uitzonderlijke lengte:

“Bekentmaaking aan alle HEEREN en DAMES, dat alhier is gearriveerd een Vrouwspersoon, dewelke kundig is in allerhand Extraordinaire weetenschappen, en de zelfde ook aan Hooge en Needrige Stands Persoonen, aan verscheyde Hooven vertoont heeft. 1. Verstaat Zy de opregte Lackeerkonst van allerhande Couleuren uyt de grond, Zy prepareert een Vernis die zonder Vier of ligt gemaakt word. Dezelve droogt aanstonds, bestaat in heet water en glinst als glas. 2. Maakt zy ook een Goud Vernis, als die over oude vergulde Raamen getrokken of bestreeken word, vertoonen zy weer als nieuw. 3. Maakt Zy een Vernis, als die over oude Schilderyen getrokkren of bestreeken word, vertoonen zy weer als nieuw. 4. Maakt Zy Bloemen van Zilver, Folies en Zyde, gelyk zy aan Voornaame Hooven gedraagen worden. 5. Maakt Zy Bloemen van klaar Was, ook van Kamerdoek en Zyde, op Italiaanse manier, die vertoonen als of zy Natuurlyk uyt de Tuyn koomen. 6. Maakt Zy ook alle soorten Bloemen van Lint na de affeering ofte de Couleur konst. 7. Maakt Zy alle soorten van Fruiten van Was, en maakt ook de Formen daar toe. 8. Renoveert Zy de oude Goude en Zilvere Tressen, Boordsels en Kanten, die wederom vertoonen als nieuw. 9. Drukt Zy van alderhande Couleuren, op Catoen, Linnen en Zyde, het welk vertoont als de beste Chitz, ook drukt zy op Zyde met Goud en Zilver, ’t welk vertoont als de mooiste Perkaat.  10. Maakt Zy Kaarsen zonder was nog ongel, en branden 24 uuren, ook helder als andere, en Conserveeren ’t gezigt. 11. Verft Zy alle Couleuren op Wollen goed, Linnen en Zyde, buyten dat maakt zy een Roosen roode Couleur op Catoene Lywatten, als ook Hemels blauw, zonder gekookt, ’t welk een regt geheimnis is. 12. Maakt Zy alle Vlakken uyt Wollen goed, Zyde ofte Linnen. 13. Verguld Zy  Glaasen en Tee Kopjes. 14. Maakt Zy een Water teegen alle Zoomer of andere Stippen in ’t gezigt, als ook roodheyd of andere vuyligheeden in ’t gezigt, en egter geen Blanket. 15. Maakt Zy een Balsem voor geborstene Lippen, en open gesprongen handen. 16. Heeft Zy ene zeeker Remedie, om alle rode Hair blont of zwart te maaken. 17. Maakt Zy een zeeker Balsem om de hairen die al te diep in het voorhooft gewassen zyn, uytvallen te maaken. 18. Maakt Zy een water om de hairen groejend te maaken. 19. Heeft Zy een zeeker Remedie voor alle Vrat en Exteroogen of Lykdoorens te verdryven. 20. Men kan ook by haar bekoomen een Tandpoeder, dat geen weergaade heeft, als meede een Tand Tinctur, die alle de Schoorbuyk uyt de mond verdryft. 21. Ook verdryft Zy alle de Ruypen of andere schaadelyke gedierten uyt de Tuynen, en bevryt de Huyzen  zoo P. V. met Weegluyzen belastigt zyn. N.B. Deze laaste 8 stukken kan men by haar te Koop hebben. Eenige Heren ofte Dames genegentheyd hebbende, van de boven gemelde Weetenschappen te leeren, gelieve my te benaarigten, als dan zal ik de Eere hebben, my by hun te vertoonen, en voor een Civyle Prys accordeeren, verbinde my ook geen Geld te neemen tot dat zy tot prefectie geïnstrueerd zyn, yeder stuk word appart betaald. Daar is ook by haar te bekoomen, geschrevene Kunst Boeken zoo wel van deeze als nog meer andere, Symphaty, en Antiphaty Weetenschappen, de geene als te veel ruim zouden moeten hebben om in deeze advertissement te zetten. Eedele Heeren en Dames ik verblyve met de ootmoedigste aanbieding, als wezende UEDW. Dienaresse, DARMSTRATIN WEDOW. Myn Logement is in Groningen aan de Boter Markt, in de Pauw.”

Later verkaste ze naar een logement dat wat minder op stand was, Daniël in de Leeuwenkuil aan de Turftorenstraat. Op 27 oktober maakte zij bekend dat ze de stad weer ging verlaten. Mensen kregen nog een laatste kans om iets van haar op te steken:

“Het word de Heeren en Dames te weeten gedaan, dat de Constenaresse Wed. Darmstatderin, die laast in de Courant gestaan heeft, op haar vertrek staat. Wy nog geneegen is van my nog yets te leeren, gelieft my doen te weeten. Myn Logement is by J. Bonthuys in Torftoring Straat, alwaar Daniël in d’Leuwen Cuijl uijthangt.”


4 reacties on “Een vrouwspersoon, kundig in allerhande wetenschappen”

  1. Wieneke schreef:

    Zo’n geleerde dame liep toen nog wel de kans om als heks verbrand te worden? Of was die leuke gewoonte al afgeschaft?

  2. Gelkinghe schreef:

    @Wieneke,
    Die gewoonte was te onzent al afgeschaft.

  3. Hendrik schreef:

    Heerlijk en verslavend is het om zo te grasduinen in het leven van de voorouders.
    Ik ben er zelf ook al jaren mee bezig en eigenlijk is het nog nooit echt af.Steeds komen er weer nieuwe gegevens bij, hoe klein ook.
    Om het voor mijn nageslacht gemakkelijker te maken, heb ik nu onder allerlei foto’s naam en toenaam e.d gezet. Dus niet alleen onder het verleden spul maar ook onder dat van mijn leven.

  4. Gelkinghe schreef:

    @Hendrik,
    Deze vrouw is geen familie hoor…


Geef een reactie op Wieneke Reactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.