De Malbroeksteeg

Het was een delict van niks. De sjouwerman Adolf Boelens (39), wonend in de Davidssteeg, bekende eind 1816 dat hij uit twee tuinen aan de buitensingel tussen de Here- en de Oosterpoort (nu de Parklaan) enige goederen ontvreemd had, die hij vervolgens nog wat verder van huis, in de omgeving van de Oosterweg, weer verkocht.

Het gaat hier om het adres waar een van de kopers, de “stoepsarbeider” Jurjen Berends, destijds woonde. Dat was in de Malbroegsteeg. Als we onder stoepsarbeider een werkman van de Drekstoep of stedelijke straatvuil- en faecaliënverwerking aan het begin van de Oosterweg moeten verstaan, dan lag die Malbroegsteeg waarschijnlijk daar in de buurt, ofwel tussen het Slijkdiep (Griffe) en de Houtzagersteeg in.

De Malbroegsteeg was ongetwijfeld genoemd naar de veldheer Marlborough (1650 – 1722),  Dat deze man nog lang na zijn roemruchte veldslagen voortleefde in de volksverbeelding, blijkt vooral uit een volksliedje, ‘Malbroek vaart ten oorlog’, waarvan het Volksliedarchief in de twintigste eeuw nog enige tientallen versies verzamelde,

Deze hier lijkt het meest conform aan de oorspronkelijke versie. In eerste instantie was het namelijk een Frans lied. geschreven na de Slag bij Malplaquet (1709). Weliswaar raakte het zo goed als vergeten, maar een componist stofte het omstreeks 1780 af in een sonate. Daardoor neuriede de min van de Franse kroonprins de melodie in 1785 bij diens wieg en pikte koningin Marie Antoinette het lied op, waarna het immens populair werd in steeds bredere kringen, en ook in het buitenland (bijvoorbeeld als He’s a jolly good fellow in het Verenigd Koninkrijk).

Dankzij het lied kregen ook zijden stoffen, kapsels, rijtuigen en soepen de naam Marlborough. Door het alom vertegenwoorigd zijn van die naam ontwikkelde Goethe zelfs een hevige antipathie jegens wijlen de veldheer. Na de Franse revolutie (1789) taande de populariteit even, maar Napoleon zou het liedje weer hebben zitten hummen toen hij de Memel overstak aan het begin van zijn Russische veldtocht (1812).

Ik wil maar even zeggen: de Malbroegsteeg buiten de Groninger Oosterpoort behoort tot de grote Europese cultuurgeschiedenis.

Een mooie versie