Oorlozies en imen
Geplaatst op: 4 november 2009 Hoort bij: Geschiedenis 5 reactiesIn mei 1783 wil de horlogemaker Geert Harms te Nieuw Beerta hertrouwen. Omdat hij kinderen heeft van wijlen zijn eerste vrouw Eltje Jans, moet er een boedelinventaris worden opgemaakt, dit om het erfdeel van die voorkinderen te beschermen.
Op de voorpagina van het stuk staat gelijk al een een mooie horlogemakersvoorraad. Zo heeft Geert drie klokken in zijn winkeltje en werkplaats te koop. Gemiddeld doen deze 33 gulden. Verder liggen er veertien nieuwe en tweedehands “oorlozies” voor gemiddeld ruim 20 gulden. En dan heeft Geert veertjes, beugeltjes, kettingen, wijzers, nagels, draad en sleutels in zijn werkplaats, waar zich uiteraard ook een “dreibanke” en een “bankschruve” bevinden.
Nog mooier, op fo. 7 het spul dat hij als imker heeft:
Het is mei, de koolzaad bloeit bij Nieuw Beerta en het de zwermtijd begint. Bovenaan het lijstje staan 17 volle bijenkorven. Ze doen een rijksdaalder per stuk. Geert verwacht een goed bijenjaar, want hij heeft 21 nieuwe korven gekocht die met de opzetters bijna zeven stuivers per stuk kostten. De “ime passe met puiten” zal wel een soort van honingpers zijn, en verder heeft hij een bijenkap, een imkersmes en een “ime ledder”, waarmee hij een zwerm uit de boom kan halen.
Intussen kwamen er twee potten honing voorbij op de inventaris, die getaxeerd werden op tien gulden samen. Dat lijkt rijkelijk veel voor die tijd. Maar waarschijnlijk komt dat, doordat je bij dat woordje potten de hedendaagse glazen exemplaren erbij ziet. De honingpotten van Geert Harms kunnen wel eens veel groter geweest zijn.
groninganus 
Deze geert lijkt mij zelf een nijvere en degelijke bij, zijn kinderen en echtgenotes zullen niet te klagen hebben gehad.
Het woord Imen kende ik niet, imker natuurlijk wel. Is het Gronings?
Twintig gulden voor een horloge. In 1783. Dat is omgerekend zo’n € 4,55. Een collega van mij kocht gisteren op de najaarsmarkt in Assen een horloge voor € 5,00.
Of… kocht Geert destijds de horloges nog niet in China en Japan? 😉
Waar zijn de tijden gebleven van het echte vakmanschap? Nou, daar dus, bij Geert. In 1783. Toen een horloge nog een echt uurwerk was.
@Aargh,
Ik heb nog even in heet WNT gekeken, maar ime in de verschillende spellingsvarianten komt er niet in voor. Ik neem dus aan dat het Nedersaksich is, al zou het ook oorspronkelijk Fries kunnen zijn.
@Dondersteen,
Het gemiddelde dagloon in Groningerland was indertijd zo’n 10 stuivers. Voor zo’n horloge van Geert Harms moest je dus als gewoon iemand 40 dagen werken. En dan niet eten. Dat is wel wat meer dan € 4,55 in ons tijdsgewricht. 🙂
@ Dondersteen,
Je moet het niet gekker maken, twintig gulden omgerekerd € 4,55 !!!!!!! , gelukkig kregen voor twintig gulden nog ongeveer € 9,10
@Gelkinghe,
Het woord iem of ieme word bij ons in Westerwolde nog veel gebruikt voor een bij.
In Jipsingboertange heb je de Iembarg, waar een café en een camping maar zijn genoemd.
http://familiejdegroot.nl/grunneger_woorden.htm#plat_woorden
http://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Ieme