Tooltje meet populariteit van voornamen

Geneanet heeft een leuk nieuw speeltje. Door een voornaam in te vullen in een zoekvenstertje, kan je zien hoe populair zo’n voornaam vanaf ongeveer 1600 was, gemeten in percentages van het totale aantal voornamen dat qua geboortes/dopen voor dat jaar in stambomen etc. op Geneanet voorkomt.

Geneanet rept zelf van verspreiding, maar het gaat natuurlijk om frequentie. Wel is er qua verspreiding een kanttekening te plaatsen. Voor de invoering van de Burgerlijke Stand (1811) werden doopboeken niet overal even goed bijgehouden. Uit het zeventiende-eeuwse Groningen en Drenthe, bijvoorbeeld, zijn ze veel minder goed overgeleverd dan uit het dito Holland. Dat zou wel eens een effect op de frequentie van bepaalde voornamen in genealogieën kunnen hebben, zodat er voor die vroege periode mogelijk een Hollandocentrische bias in het voornamenbestand zit. Eenzelfde soort overdrijving geldt mogelijk voor hervormden versus katholieken en doopsgezinden.

Maar zelfs met die kanttekening blijft het een leuk tooltje. Van mijn eigen naam – Harry – bijvoorbeeld, nam ik altijd aan dat hij pas na de Tweede Wereldoorlog populair werd. In de omgeving waar ik opgroeide, kende ik alleen leeftijdgenoten en niemand van een oudere generatie met die naam. Ik dacht altijd dat onze Amerikaanse bevrijders die naam te onzent populair hadden gemaakt (denk ook aan Harry Truman!), maar dat blijkt dus ten onrechte, gezien het grafiekje dat Geneanet me voorschotelt. In de tweede helft van de negentiende eeuw maakte mijn voornaam al opgang. Hoe dat komt is me onbekend. De grafiek piekt rond 1890, daarna treedt er verval in dat in de Eerste Weredoorlog nog even wordt gestuit, om vervolgens in eenzelfde tempo door te gaan, tot eind jaren zestig de bodem wordt bereikt:

Met het tooltje is ook aardig de populariteit van bepaalde staatslieden te meten. Bijna niemand noemde zijn zoontje nog Adolf vanaf 1939, 1940:

Napoleon was vooral in de jaren 1806 – 1811 een doopnaam, denkelijk dankzij de Keizer aller Fransen, wiens populariteit hier juist taande toen hij Nederland ingelijfd had. Desondanks beleefde de naam in het midden van de negentiende eeuw dankzij neef Napoleon III nog een bescheiden revival:

Dat de naam Wilhelmina vanaf de patriotse periode eind achttiende eeuw populairder werd dan ooit tevoren, zal wel komen door Wilhelmina van Pruisen, gemalin van Zijne Doorluchtige Hoogheid prins Willem V.  De grafiek van de naam piekt in het kroningsjaar 1898 en in de revolutionaire periode aan het eind van de Eerste Wereldoorlog, daarna komt er de klad in: