Agrarisch Havelte
Geplaatst op: 17 maart 2010 Hoort bij: autobio, Drenthe vrogger, Familie 7 reactiesEen hondekar met drie blinkende bussen vol gepasteuriseerde melk, karnemelk en karnemelksepap rijdt de oprijlaan van Overcinge op. De melkboer heeft een witte pet met een zwarte klep, snit jaren twintig. Hij komt uit de richting van de coöperatieve melkfabriek en zal in dienst van dat bedrijf zijn:
Vermoedelijk is de volgende van de Boskampbrugweg. Zo ja dan is het halverwege de ochtend. Langs de weg staan nog fraaie hagedoornen heggen. Een boer komt net met een koe uit een weiland:
De volgende heb ik bijgesneden en ontdaan van een koffievlek. Tegen de voorgevel zie je een enorm uitgestoelde klimroos, de electricteit komt nog bovengronds, rechts achter die geopende schuurdeur liggen wat balen hooi, en zo’n kar heb ik niet meer zien gebruiken:
Uit de jaren zestig komt deze met het opgelapte dak, die vermoedelijk genomen is aan het oosteind van de Dorpsstraat. Dat grote rad kan wel eens van een rosmolen geweest zijn. Hoorde het hier thuis, dan zat er wellicht een grutterij:
Deze boerderij is vaker gefotografeerd, vanuit verschillende hoeken. Het achtereind was met elkaar overlappende planken dichtgespijkerd:
Voorbij de es staat de Havelter kerk. Dit godshuis werd door twee dorpen gedeeld en ligt dan ook precies midden tussen die dorpen: het oude Darp (de voormalige kern van Westerhesselen of Hesselte) en Uffelte:
Het monumentale keuterijtje aan de Uffelter kant van de kerk – vroeger een smederij – is geheel uit elkaar genomen en schijnt nog steeds niet weer te zijn opgebouwd:
Er woonden klanten van mijn vader, die de boekhouding voor boeren en middenstanders deed. Tot in de jaren zestig zaten er praktiserende boeren op zulke boerderijtjes. Vaak hadden ze niet meer dan vijf à tien koeien. Hier liggen er wat meer vlakbij de Nieuwe Ruiterweg. Die zullen dan wel van een rijkere boer zijn:
groninganus 
Het grote rad op enige foto’s is inderdaad van een rosmolen. Het is het kroonwiel of spoorwiel waarin verticaal geplaatste houten kammen zitten. Dit rad dreef dan weer het rondsel aan. Zeer waarschijnlijk is de rosmolen gebrukt voor het karnen van boter.
Bij de 5e foto schrijf je “Het achtereind was met elkaar overlappende planken dichtgespijkerd”. Deze werkwijze noemt men ‘gepotdekseld’. Je ziet het tegenwoordig met name nog bij molens, waarbij het houten achtkant op deze wijze is afgedekt.
Prachtige blik in het verleden dit. Vooral de foto van de melkboer. Mijn vader was ooit, in de jaren zestig, melkboer ‘in d’stad’ het jasje bestond toen nog, de pet ook geloof ik. Inmiddels was er toen wel een gemotoriseerde wagen…
In 1965 werd ik op vijfjarige leeftijd zes weken lang ‘geïnterneerd’ in Kindervakantiekolonie Het Ruige Veld in Rolde. Voor een kleuter een kleine hel. Gloeiend hete melk uit plastic bekers met dikke vellen en daarbij een zwarte staalpil. Lekkende of niet-functionerende wc’s, piepjong en overbelast personeel. “Lieve vader en moeder, Otto heeft het hier erg naar zijn zin”. Wel leuk waren de wandelingen door Rolde, naar de zandverstuiving en de Balloër kuil. En zo stonden we soms als kinderen te schuilen voor in zo’n boerenschuur. Plaatjes als in Havelte. Je kunt het je nauwelijks meer voorstellen als je in door Rolde komt.
Is het de bedoeling dat het in de oude stijl wordt opgebouwd?
Ik vind dergelijke foto’s prachtig.
@Jetske,
Je doelt op dat monumentale keuterijtje?
Vorig jaar juni lag het al plat. Ik heb toen geïnformeerd en hoorde dat het van buiten weer in dezelfde stijl zou worden opgebouwd. Het was ontmanteld omdat de fundering onder menige muur ontbrak. De bedoeling was dat er twee wooneenheden in zouden komen.
“Het komt allemaal goed”, werd me verzekerd. We zijn nu straks een jaar verder en de boel ligt dus nog steeds plat. Zo komt het niet goed, zou ik willen zeggen.
Overigens is het gezicht op de oude kerk vanaf de weg een eindje verderop totaal verknoeid door een aanbouw van omstreeks 1990. Die staat juist voor het oudste, romaanse stukje kerkmuur. Dus wat dat het verknoeien van monumenten betreft is er hier een precedent geschapen.
“zo’n kar heb ik niet meer zien gebruiken”, zeg je. Nou, ik heb er nog mee gereden als knaapje van ca. 15. We hielpen dan op de boerderij van “oom” in Zweeloo, die ook zo’n 6 koeien had. Hij had o.a. gras- en bouwland in Mantinge. Aan het eind van de middag waren de nieuwe wagen (met autobanden) en zo’n wagen als op deze foto beladen met hooi. Paard er voor, maaimachine er achter. Oom en tante op de brommer naar huis om te melken, en ik met die “trein” er achteraan…