Een ‘beestmensch’ en een ‘renegaat’ in de familie

Finsterwolde bereikte nogal eens de kolommen van De Tribune, in 1931. Een paar neven van mijn opa komen er niet zo best vanaf in dit communistische weekblad.

Sinds de landarbeidersstaking van 1929, waarbij een dode te betreuren viel, waren de communisten aan de winnende hand in Finsterwolde. Natuurlijk fulmineerden ze tegen de boeren, die ze zelfs “koelakken” noemden. Niet helemaal onschuldig, als je beseft dat de “dekoelakisatie” die op dat moment in de verafgode Sovjet-Unie aan de gang was, miljoenen mensen het leven kostte.

Maar ook met de sociaal-democraten van de S.D.A.P. hadden de communisten weinig op. Zij golden als “pleitbezorger voor het kapitaal”. Terwijl een arbeider die een buurjongen aangaf wegens diefstal, in De Tribune uitgemaakt werd voor “politie-spion”.

Tot zover de omstandigheden. Die ene neef van mijn opa, de SDAP-er Harm Tuin, ging in De Tribune door voor een “beestmensch”. Namens het Burgerlijk Armbesteur weigerde hij in april namelijk steun aan een  weduwe, die volgens de Tribune die steun juist heel erg nodig was:

“H. Tuin jr., die vroeger zelf van honger niet in slaap kon komen, gaf haar ten antwoord, dat zij zich zelf maar voorloopig moest redden. Twee keer heeft haar geneesheer er op aangedrongen, dat ze hulp moest hebben, maar de heele kliek denkt hier: sterf maar!
Arbeiders, leert hier toch uit, zoolang wij geen strijd-eenheid hebben gevonden, kunnen ze nog onze klassegenooten laten omkomen, maar met een georganiseerde macht, onder leiding van de C.P.H., kunnen wij met haar afrekenen.”

Dat voorjaar kwamen er gemeenteraadsverkiezingen aan. De communistische partij CPH stelde in Finsterwolde bekende namen als Simons en Schwertmann verkiesbaar. Twee landarbeiders, net als alle andere kameraden op de lijst, uitgezonderd Bulten, die visser was. De overige lijsten gingen door voor neutraal, waaronder die van de Neutrale Arbeiderspartij onder leiding van Beeno Tuin, de andere neef van mijn opa. Als anarchisten zaten hij en medestanders al jaren in de raad, doorgaans in hun “alleroudste plunje, met een rode das”.  In de raad hadden ze geruime tijd met de communisten opgetrokken, maar recent kwam er de klad in dat volksfront, wat je kan merken aan de Tribune, die op 27 mei schreef:

“De eerste twee neutrale lijsten staan gevuld met de namen van rijke kleiboeren en de derde lijst bevat als eerst naam die van de renegaat B. Tuin.  B. Tuin weet natuurlijk net zoo goed als wij, dat “neutraal” in de politiek niet bestaat, maar hij heeft dat bedrog noodig om zijn verraad te dekken. De kleiboeren, zoowel als de “neutrale” B. Tuin, vormen één front tegenover den strijd van de arbeiders. Hun misleiding zal niet helpen. Bij de a.s. verkiezingen stemmen alle arbeiders en arbeidersvrouwen van Finsterwolde op de lijst van den revolutionairen strijd, op de lijst van de Communistische Partij…”

Inderdaad won de CPH de verkiezingen in Finsterwolde. Maar met haar vier zetels kreeg ze nog net niet de absolute meerderheid in de raad. Dit werd geweten aan het feit dat zo’n honderd communistische arbeiders op de verkiezingsdag “met de hooiïng in Friesland waren”.  In totaal behaalde de CPH 454 stemmen. Maar Beeno Tuin, die nog als enige van de Neutrale Arbeiderspartij in de raad overbleef, moest nu kennelijk niet meer voor het hoofd worden gestoten. Hij zat op de wip, kon op praktische punten voor een meerderheid in de raad zorgen. In het verkiezingsverslag (24 juni) noemt de Tribune hem dan ook niet meer “renegaat”, maar “gewezen communist”. Wat heel wat neutraler klonk…